ΣΩΣΤΕ ΤΟ ΠΑΛΑΤΑΚΙ

 

Μερικές πρώτες σκέψεις για το Παλατάκι του:

Νίκου Χ. Βαρσακέλη

Καθηγητής Τμήματος Οικονομικών Επιστημών

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

barsak@econ.auth.gr

Τους τελευταίους μήνες, μια ομάδα πολιτών της πόλης μας, με ευαισθησίες για το περιβάλλον και την ιστορία της πόλης, ξεκίνησαν την πρωτοβουλία “Σώστε το Παλατάκι» για την τύχη του ανακτορικού κτιρίου που βρίσκεται στο Καραμπουρνάκι. Το κτίριο και ο περιβάλλοντας χώρος – κήπος βρίσκεται σε προνομιακή θέση με θέα την Θεσσαλονίκη, όμως  η εγκατάλειψη έχει αφήσει τα σημάδια της. Η πρωτοβουλία των πολιτών φαίνεται να έχει διακομματική στήριξη και στοχεύει την αξιοποίηση προς όφελος των πολιτών της Θεσσαλονίκης και όχι μόνο. Με αφορμή τις πρώτες συζητήσεις, σκέφτηκα να γράψω ορισμένες σκέψεις σχετικά με τον στόχο και τη στρατηγική.

Πρώτο. Το Παλατάκι είναι δημόσιο διατηρητέο κτιριακό συγκρότημα που αποτελεί τμήμα της σύγχρονης ιστορίας της πόλης. Επομένως, βασική προϋπόθεση για την αξιοποίηση του είναι η δημόσια χρήση, όπως εξάλλου συμβαίνει και με άλλα κτίρια της πόλης, όπως ο Λευκός Πύργος!

Δεύτερο. Το παλατάκι αν και βρίσκεται στα όρια του δήμου Καλαμαριάς έχει διατοπικό χαρακτήρα και αφορά όλη την Θεσσαλονίκη. Επομένως, η όποια συζήτηση πρέπει να γίνει σε επίπεδο πόλεως και όχι σε επίπεδο δήμου.

Τρίτο. Η λειτουργία του θα πρέπει να είναι αυτοχρηματοδοτούμενη και βιώσιμη. Προτάσεις που θα στηρίζονται στην αποκλειστική χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, λόγω της δημοσιονομικής στενότητας στα επόμενα χρόνια, έχουν μεγάλη πιθανότητα να οδηγήσουν είτε στην ματαίωση είτε μετά την λειτουργία στην κατάρρευση του σχεδίου.

Τέταρτο. Πριν από οποιαδήποτε άλλη δράση σε σχέση με την αξιοποίηση του κτιριακού συγκροτήματος, είναι σημαντικό η πόλη να αποφασίσει, σε συνεργασία με την κυβέρνηση, τον φορέα που θα αναλάβει τον σχεδιασμό και τη λειτουργία του συγκεκριμένου σχεδίου. Ο φορέας που δημιουργήθηκε για τη δημιουργία και λειτουργία του Μουσείου του Ολοκαυτώματος μπορεί να αποτελέσει το μοντέλο. 

Ένα σχέδιο τέτοιου μεγέθους δεν μπορεί να διεκπεραιωθεί από πρωτοβουλίες πολιτών, οι οποίες αναμφίβολα είναι κρίσιμες ως ο σπινθήρας που θα προκαλέσει την έκρηξη για την δημιουργία, αλλά στη συνέχεια, όπως έγινε και με το Μουσείο του Ολοκαυτώματος, ο σχεδιασμός και η λειτουργία θα πρέπει να πάρει θεσμική μορφή. Όμως ο ρόλος των πρωτοβουλιών δεν σταματά στην δημιουργία. Όπως και σε πολλές άλλες χώρες του κόσμου, οι πρωτοβουλίες των πολιτών παρακολουθούν τον φορέα ως προς τις δεσμεύσεις, τον στρατηγικό σχεδιασμό και τη λειτουργία του.

Πέμπτο. Προκειμένου να αποφασισθεί το σχέδιο για το Παλατάκι, πρέπει κατ’ αρχήν να διαπιστωθεί εάν λείπει κάποια μορφή δραστηριότητας στην Θεσσαλονίκη και στη συνέχεια να διερευνηθεί κατά πόσον το κτιριακό συγκρότημα καλύπτει τις προδιαγραφές για μια τέτοια δραστηριότητα. Σημαντικό είναι να τονίσουμε ότι η όποια δραστηριότητα θα κληθεί να εξυπηρετήσει το κτιριακό συγκρότημα, θα πρέπει να ταιριάζει, να συμφωνεί με την αρχιτεκτονική του κτιρίου. Όμως θα πρέπει να διερευνηθούν και τυχόν νέες καινοτόμες δραστηριότητες, που ενδεχομένως έχουν εφαρμοστεί σε άλλες πόλεις του κόσμου, και να εξεταστεί κατά πόσο το συγκεκριμένο κτιριακό συγκρότημα μπορεί να φιλοξενήσει αυτού του τύπου τις δραστηριότητες.

Έκτο. Όσον αφορά την διερευνητική διαδικασία που περιεγράφηκε προηγουμένως, προτείνεται να ακολουθηθεί η διαδικασία της διαβούλευσης από κάτω προς τα πάνω «down up process». 

Η διαβούλευση πρέπει να είναι «από κάτω προς τα πάνω» ώστε να εξασφαλίσουμε την συμμετοχή όσο το δυνατόν περισσότερων πολιτών και κυρίως νέων ανθρώπων, τους οποίους εξάλλου αφορά το σχέδιο, οι οποίοι θα φέρουν στο τραπέζι περισσότερες φρέσκες και καινοτόμες ιδέες. Ο ρόλος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, που είναι στενά συνδεδεμένο με την πόλη και διαθέτει το σύνολο των επιστημών, θα είναι καταλυτικός λόγω του μεγάλου αριθμού φοιτητών αλλά και των νέων επιστημόνων που μπορούν να δώσουν την απαραίτητη καινοτομία και τεχνογνωσία. 

Φυσικά σημαντικό ρόλο θα παίξουν και τα υπόλοιπα πανεπιστήμια της πόλης, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδας. Όλες αυτές οι ιδέες, στην συνέχεια, θα αναλυθούν σε βάθος από ομάδες εργασίας που θα αποτελούνται από ειδικούς, ώστε να διερευνηθεί τόσο η δυνατότητα εφαρμογής τους στην πράξη όσο και η βιωσιμότητα τους. 

Μέσα από αυτή τη διαδικασία θα καταλήξουμε σε έναν περιορισμένο αριθμό προτάσεων, τις οποίες μια επιτροπή ειδικών από πολλά γνωστικά πεδία θα αναλάβει να τις αξιολογήσει και να τις κατατάξει, σύμφωνα με κριτήρια τα οποία θα τεθούν από την αρχή της διαβούλευσης.

Έβδομο. Αυτός ο περιορισμένος αριθμός των αξιολογημένων και σε κατάταξη ιδεών-προτάσεων θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και έκθεση, τα αποτελέσματα της οποίας θα τεθούν πλέον στην κρίση του φορέα σχεδιασμού και υλοποίησης του σχεδίου, ο οποίος θα λάβει και την τελική απόφαση με πλήρη αιτιολόγηση της θετικής και της αρνητικής θέσης έναντι των προτάσεων.

Όγδοο. Με την επιλογή του σχεδίου, ο φορέας θα προχωρήσει σε όλες τις δράσεις που απαιτούνται για την υλοποίηση, όπως μελέτες, εξεύρεση χρηματοδότησης, μοντέλο λειτουργίας κλπ. Αυτά όμως θα τα συζητήσουμε μετά.

Θεωρώ ότι μια τέτοια διαδικασία θα εξασφαλίσει αφενός μεν την συμμετοχή των πολιτών της Θεσσαλονίκης και αφετέρου την συναίνεση, η οποία είναι απαραίτητη για την επιτυχία του σχεδίου. Το σχέδιο είναι μακροχρόνιο, έχει κόστος, τόσο επενδυτικό όσο και λειτουργικό, και επομένως η πόλη θα πρέπει να κάνει προσεκτικά βήματα ώστε να εξασφαλιστεί η επιτυχία του σχεδίου. Η αγωνία των πολιτών που ξεκίνησαν την πρωτοβουλία και αυτών που την πλαισίωσαν στη συνέχεια δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης κομματικών ή άλλων επιδιώξεων. Αρκετά υποφέραμε από τα παραπάνω.

https://www.anixneuseis.gr