«Ημικρή χώρα που μπορούσε» είναι το βιβλίο που έγραψε ο Μαρτ Λάαρ, ιστορικός και δύο φορές πρωθυπουργός της Εσθονίας. Είναι ένα βιβλίο για τη σύγχρονη ιστορία μιας χώρας που το 1992 είχε πληθωρισμό 1.000% και βούλιαζε στο οργανωμένο έγκλημα, με αφύλακτα σύνορα, και σήμερα είναι μια από τις πιo καινοτομικές κοινωνίες στον κόσμο, στην οικονομία, στο κοινωνικό κράτος και στη λειτουργία της Δημοκρατίας.
«Η Ελλάδα που μπόρεσε» θα ήταν το βιβλίο που όλοι θα θέλαμε να γραφεί... αλλά, για να το γράψουμε, χρειαζόμαστε έναν εθνικό στόχο. Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση είναι ήδη εδώ. Εννοιες ακατανόητες για τους πολλούς, όπως η ρομποτική, η «τεχνητή νοημοσύνη», το «Ιnternet των πραγμάτων», οι βιοεπιστήμες, η «κωδικοποίηση του χρήματος» και οι αλλαγές στον τραπεζικό τομέα, τα «μεγάλα σύνολα δεδομένων», η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και οι σχέσεις όλων αυτών μεταξύ τους αλλάζουν τις ισορροπίες στις κοινωνίες, δημιουργούν νέα θαύματα και νέες καταστροφές. Αλλά για ποιους;
Σε αντίθεση με το προηγούμενο κύμα ψηφιακής παγκοσμιοποίησης που έβγαλε από τη φτώχεια εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων στις χώρες χαμηλού κόστους εργασίας, το νέο κύμα με νέους κλάδους, νέες μορφές επιχειρήσεων, νέες δεξιότητες των εργαζομένων απειλεί και τη μεσαία τάξη στις κοινωνίες που δεν θα προετοιμαστούν, ανεπτυγμένες ή μη.
Το Σκοπιανό, οι σχέσεις με την Τουρκία, η αξιολόγηση, η έξοδος στις αγορές είναι μεγάλα και δύσκολα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Ομως, παράλληλα, είναι ανάγκη να διαθέσουμε φαντασία, γνώση και πολιτικό θάρρος για να προλάβουμε το μέλλον, που είναι ήδη παρόν.
Ο εθνικός στόχος πρέπει να είναι: η Ελλάδα στην πρωτοπορία των χωρών της νέας ψηφιακής εποχής. Είναι αυτός ένας ελάσσων στόχος που αφορά τους τεχνοκράτες; Ναι, για τα μυαλά που σταμάτησαν στον 20ό αιώνα, τότε που στην πολιτική διαμάχη κυριαρχούσε η σύγκρουση Αριστερά - Δεξιά, ο έλεγχος ή όχι του κράτους ή των αγορών.
Σήμερα η διάκριση είναι ανάμεσα στα ανοικτά και τα κλειστά συστήματα που μπορούν να ενσωματώσουν την καινοτομία και να χρησιμοποιήσουν τις τεράστιες αλλαγές προς όφελος των πολιτών τους. Οσοι επιμένουν στην εξαντλημένη ρητορική του 20ού αιώνα θα βλέπουν τους καλύτερους να φεύγουν και τις επενδύσεις να ελαχιστοποιούνται.
Ας ρίξουμε μια άναρχη αλλά ενδεικτική ματιά σε αυτό το μεγάλο χωριό, τον πλανήτη μας: Ρομπότ πωλούνται πλέον μαζικά για την υποστήριξη της τρίτης ηλικίας. Τα ιατρικά ρομπότ όπως και τα ρομπότ-μέλη αλλάζουν την πραγματικότητα στην ιατρική και τη ζωή των ανθρώπων. Στην παιδεία οι αλλαγές είναι συγκλονιστικές, όταν μπορεί κάποιος να παρακολουθεί από την Ινδονησία μαθήματα στο MIT και να πιστοποιεί τη γνώση του. Σε πολλές χώρες τα παιδιά μαθαίνουν κώδικα προγραμματισμού και το κινητό δίνει πια δυνατότητες σε χωριά της Αφρικής με κατεστραμμένες υποδομές να έχουν πρόσβαση σε παιδεία, υγεία και τράπεζες! Στα αεροδρόμια και στις τράπεζες θέσεις εργασίας χάνονται καθημερινά με την αυτοματοποίηση. Είναι θέμα χρόνου η ταυτόχρονη διερμηνεία από μηχανές, αλλάζοντας την επικοινωνία στις επιχειρήσεις, στον τουρισμό και στις μεταξύ μας σχέσεις.
Στον αγροτικό τομέα, οι χώρες που εκτοξεύονται χρησιμοποιούν ήδη εξαιρετικά προηγμένη τεχνολογία, από τα χορτολίβαδα (Ν. Ζηλανδία) μέχρι την εξοικονόμηση νερού (Ισραήλ) εξασφαλίζοντας επάρκεια τροφίμων, ισχυροποιώντας τις εξαγωγές και δημιουργώντας θετικές προοπτικές για τη διατροφή των 7 δισ. του πλανήτη.
Το χρήμα κωδικοποιείται με απρόβλεπτες εξελίξεις. Οι κυβερνοπόλεμοι αλλάζουν τη φύση των πολέμων και τους παγκόσμιους πρωταγωνιστές.
Η δύναμη των «big data», δηλαδή η συλλογή τεράστιου όγκου προσωπικών δεδομένων από μια χούφτα διεθνών εταιρειών, δημιουργεί καταναλωτικές ανάγκες, αναπροσανατολίζει την παραγωγή, επηρεάζει τις εκλογικές διαδικασίες. Η «συνεργατική οικονομία«, η «gig economy» (οικονομία με το κομμάτι) αλλάζουν δραματικά την αγορά εργασίας. Απαιτούνται νέες λύσεις για την ασφάλιση, τη σύνταξη ανθρώπων που αλλάζουν εύκολα δουλειά ή έχουν πολλές δουλειές ή δουλεύουν σε διαφορετικές χώρες. Η Αirbnb επηρεάζει το εισόδημα ατόμων, την ανταγωνιστικότητα κλάδων, την οικονομία πόλεων (και της Αθήνας). Η Βeat αλλάζει τη λογική των ταξί όπως την ξέραμε μέχρι σήμερα και η Uber έχει μεγαλύτερο τζίρο από το διπλάσιο της Hertz και της Avis μαζί!
Ολα τα παραπάνω είναι καλά ή κακά; είναι προκλήσεις ή απειλές; Είναι απλώς ερωτήσεις που επανέρχονται στην ανθρώπινη ιστορία. Η διαφορά στον αιώνα που ζούμε εμείς είναι ότι οι ταχύτητες και τα μεγέθη είναι σαρωτικά. Η απάντηση για άτομα, επιχειρήσεις και κυρίως χώρες είναι η ίδια: προετοιμασία και προσαρμογή ή περιθωριοποίηση.
Η πολιτική χρειάζεται πλέον με νέες αναλύσεις και εργαλεία να αντιμετωπίσει ανισότητες και προκλήσεις και να παλέψει για τη μεγάλη ιδέα του 21ου αιώνα.
Ο εθνικός στόχος για ψηφιακή πρωτοπορία σημαίνει σχέδιο που εντάσσει τους πάντες σε μια γρήγορη και βαθιά αλλαγή και θέτει σε λειτουργία δίκτυο προστασίας αυτών που μένουν πίσω, που δεν μπορούν.
Εθνικό σχέδιο ψηφιακής πρωτοπορίας σημαίνει κίνητρο επιστροφής για όσους έφυγαν και ελπίδα για όσους παλεύουν εδώ. Εχουμε πλούσιο ανθρώπινο δυναμικό και η σημερινή πραγματικότητα επιτρέπει σε χώρες χωρίς προηγούμενες υποδομές να «αδράξουν τη στιγμή»! Να καινοτομήσουμε, να παραγάγουμε, να δημιουργήσουμε δουλειές, να αλλάξουμε την ποιότητα της ζωής μας και της Δημοκρατίας μας.
Η πολιτική κριτική είναι εύκολη. Ας βγούμε από τον μύθο μας και ας δει ο καθένας μας τι συγκεκριμένο μπορεί να κάνει.
Εμείς στο Δίκτυο για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη (www.todiktio.eu) ξεκινήσαμε, το 2016, τις πρώτες δημόσιες συζητήσεις για το θέμα. Το 2017 προσχωρήσαμε στην πρώτη εκλαϊκευμένη έκδοση για όλους και αφιερώνουμε το 2018 στην Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση.
Τι είναι όλοι αυτοί οι ακατάληπτοι όροι; Τι αλλάζει στη ζωή μας; Τι μπορούμε να κάνουμε; Πώς και πότε;
Ηδη μια ομάδα από τους πλέον ειδικούς στο θέμα, στη θεωρία και την πράξη, συμμετέχει στον σχεδιασμό προτάσεων, μελετών και δράσεων. Παράλληλα προσκαλούμε καθένα και καθεμία που θέλει να συνεισφέρει στην προσπάθεια, από κάθε τομέα της οικονομίας και της κοινωνίας, να δικτυωθεί μαζί μας. Πολλοί από διαφορετικές αφετηρίες και με άλλα μέσα μπορούμε να γράψουμε μαζί το βιβλίο «Η Ελλάδα μπόρεσε».
Η κυρία Αννα Διαμαντοπούλου είναι πρόεδρος του Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, πρώην επίτροπος ΕΕ και πρώην υπουργός.
ΤΟ ΒΗΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου