Χρήστος Παπαστεργίου : Η εκάστοτε ηγεσία δεν είναι το κόμμα

Η κρίσιμη σύνοδος κορυφής, η οποία αποφάσισε το κούρεμα του ελληνικού χρέους τον Φεβρουάριο του 2012, καθυστέρησε μία ημέρα από τον αρχικό προσδιορισμό της, γιατί η κ. Μέρκελ δαπάνησε περισσότερο χρόνο στη διαδικασία της νεολαίας του κόμματός της, η οποία αντιδρούσε στο PSI. Τελικά, έπειτα από ψηφοφορία, συναίνεσε. Το ίδιο έκανε την επόμενη ημέρα και το αντιπροσωπευτικό όργανο του Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος και τη μεθεπόμενη η γερμανική Βουλή. Αντίστοιχες διαδικασίες

ακολούθησε και το SPD. Έχει επίσης σημασία να τονίσουμε τον τρόπο με τον οποίο οι γερμανοί σοσιαλδημοκράτες αποφάσισαν την συμμετοχή τους στη συγκυβέρνηση το 2013. Τα δύο κόμματα συγκρότησαν 25 ομάδες δουλειάς για αντίστοιχες θεματικές ενότητες. Οι αντιπροσωπείες των σοσιαλδημοκρατών ήταν οι εκλεγμένες γραμματείες των τομέων πολιτικής και όχι όποιος τυχαίος επιλεγόταν από την ηγεσία. Όταν κατέληξαν στα τελικά κείμενα, αυτά ταχυδρομήθηκαν ηλεκτρονικά στα ενεργά μέλη του κόμματος, τα οποία είχαν περιθώριο 15 ημέρες για να ψηφίσουν.

Προϋπόθεση για το δικαίωμα ψήφου ήταν η ουσιαστική συμμετοχή στις διαδικασίες πολιτικού διαλόγου, στο εσωτερικό του κόμματος. Η θετική ψήφος, τελικά, της πλειοψηφίας έδωσε την έγκριση για τη συγκυβέρνηση και το πρόγραμμά της. 

Συνυπολογίστε σε αυτό ότι τα μέλη καταβάλλουν την ετήσια συνδρομή τους μέσω της φορολογικής τους δήλωσης και θεωρούνται ενεργά, αν συμμετείχαν στις μισές τουλάχιστον διαδικασίες και εκδηλώσεις του κόμματος την προηγούμενη χρονιά.

Θα μπορούσε να πει κανείς πολλά ακόμη. Αυτό όμως που έχει σημασία είναι ότι στις ανεπτυγμένες δημοκρατίες υπάρχει ουσιαστική πολιτική λειτουργία των κομμάτων, που διασφαλίζεται από τον καθοριστικό ρόλο των απλών μελών τους. Έτσι, η εκάστοτε ηγεσία δεν είναι το κόμμα, αλλά ο κεντρικός εκφραστής του. Αυτό αποτρέπει μια σειρά από παρενέργειες, με κυριότερη την ασυνέπεια προεκλογικών λόγων και μετεκλογικών έργων. 

Υπάρχουν, στις σοβαρές χώρες, κανονικά κόμματα, με κανονικά μέλη, με προγραμματικές συμφωνίες στη βάση των οποίων ζητείται η ψήφος του λαού, που εγγυώνται τη λειτουργία κανονικού κράτους και κανονικής χώρας.

Εδώ, αντίθετα, τα κόμματα εξουσίας -του ΣΥΡΙΖΑ συμπεριλαμβανομένου- ήταν πάντοτε κόμματα αρχηγικού τύπου, ειδικά όταν μετείχαν στην κυβέρνηση. Στην ουσία δηλαδή ήταν μη κόμματα, αλλά δίκτυα υποστηρικτών, που μετατρέπονταν τελικά με τον έναν ή τον άλλον τρόπο σε μηχανισμούς εξυπηρέτησης συμφερόντων, ατομικών ή συντεχνιακών. 

Αυτό το γεγονός οδηγεί πάντα σε κρίση αντιπροσώπευσης, σε απουσία συμμετοχής των ενεργών πολιτών και σε εκφύλιση των δημοκρατικών θεσμών. Επιτρέπει έτσι σε κάθε είδους επιχειρηματίες, ανεξαρτήτως μεγέθους, να διεκδικούν τα συμφέροντά τους με κάθε τρόπο. Και αυτό δυστυχώς διαπερνά ολόκληρο τον κοινωνικό ιστό, ως νοοτροπία (το γνωστό ρουσφέτι).

Η απάντηση, επομένως, στο πώς η Ελλάδα θα γίνει μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα δεν είναι να ιδρυθεί ένα (φιλο)ευρωπαϊκό κόμμα, όπως είχαμε μετά την ανεξαρτησία γαλλικό, αγγλικό και ρωσικό κόμμα. Η απάντηση είναι απλή. Τα κόμματα που εκφράζουν τα μεγάλα πολιτικά και ιδεολογικά ρεύματα της Ευρώπης, το συντηρητικό-λαϊκό και το προοδευτικό-σοσιαλιστικό-σοσιαλδημοκρατικό, να γίνουν πραγματικά βάθρα του δημοκρατικού πολιτεύματος. 

Να γίνουν χώροι παραγωγής, αλλά και εφαρμογής συγκεκριμένων πολιτικών, που προωθούν συγκεκριμένα κοινωνικά συμφέροντα. Με διαδικασίες γνήσιου και άρα αποτελεσματικού διαλόγου, αποφάσεων και αξιολόγησης. 

Τώρα, στο αποκορύφωμα της κρίσης, είναι η ευκαιρία και για τη ΝΔ και για τη Δημοκρατική Συμπαράταξη. Αν μείνουμε στις λειτουργίες του χθες, ο πολιτικός λόγος τύπου Τσίπρα, Καμμένου, Λαζόπουλου θα επικρατεί και θα παραμένει κυρίαρχος, ακόμη και αν αλλάζουν οι εκφραστές του. Άλλωστε το “φαινόμενο” Λάκης είναι διαχρονικό...

Και ο ορθός λόγος, όσο τεκμηριωμένος και να είναι, δεν θα πείθει, γιατί τα δίκτυα μετάδοσής του, αν δεν τα αποτελούν οι συλλογικοί διαμορφωτές του, θα είναι εξ αρχής υπονομευόμενα ως προς την αξιοπιστία τους. Τα παραδείγματα της τελευταίας εξαετίας είναι νωπά και χαρακτηριστικά.