Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου : Μέρα μνήμης και συνειδητής αναφοράς. Το Πολυτεχνείο και πάλι ενώνει. Η Δημοκρατία δεν μπαίνει σε καραντίνα!

Το Πολυτεχνείο ήταν η κορυφαία στιγμή της αντίστασης στη δικτατορία και αποτελεί διαχρονικό και πάντα επίκαιρο σύμβολο του αγώνα για ελευθερία, ανεξαρτησία, δημοκρατία και κοινωνική απελευθέρωση. 47 χρόνια μετά, πολλές φορές η σημασία του αφυδατώνεται από την επετειακή συνήθεια, ενώ ακροδεξιές φωνές απροκάλυπτα ή νεοσυντηρητικές κεκαλυμμένα επιχειρούν την αποκαθήλωση του, προφανώς γιατί ακόμη και σήμερα η αναφορά σε αυτό τους ενοχλεί. 

Το Πολυτεχνείο ήταν από τις στιγμές εκείνες που δρουν ταυτόχρονα ως έκφραση, καταλύτης και επιταχυντής της Ιστορίας. Σίγουρα το φοιτητικό κίνημα στη χώρα μας είχε ήδη μεγάλη αγωνιστική Ιστορία, από την αντίσταση στην κατοχή, τα συλλαλητήρια για την Κύπρο το ’50, το 114, τα Ιουλιανά του ’65 μέχρι τα γεγονότα της Νομικής τον Φλεβάρη του ’73, που ήταν και ο προάγγελος του Πολυτεχνείου. 

Η αντίσταση στη Χούντα μετρούσε χιλιάδες αγωνιστές που φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν, εκτοπίστηκαν, εξορίστηκαν ή αναγκάστηκαν να διαφύγουν στο εξωτερικό. Το Πολυτεχνείο όμως ήταν η καμπή που σήμανε την αντίστροφη μέτρηση για την Χούντα. 

Ακύρωσε την συνδιαλλαγή του καθεστώτος με ένα μέρος του προδικτατορικού πολιτικού κόσμου που θα οδηγούσε σε μια εκτρωματική πολιτική μετάβαση τύπου Πινοσέτ. Αφύπνισε την κοινωνία, εμψύχωσε το αντιστασιακό κίνημα εντός και εκτός Ελλάδας, προκάλεσε μεγάλη συγκίνηση διεθνώς και έθεσε τις κυβερνήσεις στην Ευρώπη και στην Αμερική σε μεγάλη πίεση από την κοινή γνώμη για τις σχέσεις τους με τη δικτατορία.

Πάνω απ’όλα, όμως, εξελίχθηκε σε γνήσια εξέγερση, με την αυθόρμητη συμπαράσταση του κόσμου, και την αυξανόμενη ώρα με την ώρα λαϊκή ριζοσπαστικοποίηση και συμμετοχή, που αν συνεχιζόταν μερικές μέρες ακόμη η δυναμική της δεν θα μπορούσε να ελεγχθεί από την Χούντα. Ήμουν παιδί τότε στο δημοτικό, αλλά θυμάμαι καθαρά εκείνες τις μέρες, τον πρωτόγνωρο ηλεκτρισμό και την προσδοκία στην ατμόσφαιρα. 

Ήταν σαν η Αθήνα να είχε ξαφνικά ξυπνήσει και αλλάξει όψη! Γι αυτό και η αντίδραση της Χούντας ήταν βίαια, ακραία κατασταλτική και δολοφονική κατεβάζοντας τα τανκς στους δρόμους και τελικά εισβάλλοντας στο Πολυτεχνείο. Ο κλονισμός της όμως ήταν πλέον μη αναστρέψιμος, παρά το εσωτερικό πραξικόπημα Ιωαννίδη και την πιο σκοτεινή, σκληρή και τελικά προδοτική φάση της δικτατορίας που ακολούθησε και οδήγησε οκτώ μήνες μετά στο χουντικό πραξικόπημα στη Λευκωσία, στην τραγωδία της Κύπρου και στην τελική κατάρρευση της. 

Το Πολυτεχνείο όμως είχε και ευρύτερη διεθνή σημασία, σε μια περίοδο που η πίεση ραγδαίων πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων και κινημάτων οδήγησε στον εκδημοκρατισμό της Νότιας Ευρώπης. Το Πολυτεχνείο ήταν η αρχή, λίγους μήνες μετά ακολούθησε η επανάσταση των γαρυφάλλων στην Πορτογαλία και ύστερα από ένα χρόνο η Ισπανία. 

Στο Πολυτεχνείο, εκείνες τις δραματικές μέρες του Νοέμβρη του ’73, στην πραγματικότητα ξεκίνησε η δημοκρατική και κοινωνική χειραφέτηση μιας νέας εποχής.