Γιατί πέφτουν τα Xρηματιστήρια

Το «σύνδρομο της Κίνας» είναι ένας όρος που επινοήθηκε από έναν Αμερικανό φυσικό το 1971 για να περιγράψει ένα πιθανό επακόλουθο κάποιας σοβαρής πυρηνικής κατάρρευσης, κατά τη διάρκεια της οποίας λιωμένα συστατικά του πυρήνα του αντιδραστήρα διαπερνούν τα τοιχώματα του δοχείου εγκλωβισμού που τα συγκρατεί και το ίδιο το κτίριο.


Ο όρος είναι παραπλανητικός, διότι λιωμένο υλικό από ένα τέτοιο γεγονός δεν θα μπορούσε να διαπεράσει τον φλοιό της Γης και να φτάσει στην Κίνα. Παρόλα αυτά η επιστημονική αυτή υπερβολή ταιριάζει με την εξήγηση της πίεσης που δέχονται οι αγορές από το τέλος Ιουλίου.

Η προχθεσινή αναπάντεχη μείωση των επιτοκίων του γουάν από την Κεντρική Τράπεζα της Κίνας, η δεύτερη μέσα σε τρεις μήνες, αποτελεί παραδοχή ότι η επιχειρηματική και καταναλωτική δυναμική των προηγουμένων μηνών έχει επιδεινωθεί σοβαρά. Ο ελέφαντας στο δωμάτιο είναι η στεγαστική πίστη, το μέγεθος του οποίου θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένας εν δυνάμει πυρηνικός αντιδραστήρας.

Μιλάμε για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη και μια στεγαστική αγορά που κάθεται πάνω σε εκδόσεις 210 δισ. δολαρίων ομολόγων που έχουν διαθέσει κατασκευαστικές εταιρίες σε επενδυτές για τις ανάγκες των επιχειρηματικών τους πλάνων. Η μεγάλη εικόνα είναι ακόμα πιο ανησυχητική: Το σύνολο των στεγαστικών δανείων ιδιωτών προσεγγίζει τα 5,7 τρισ. δολάρια. Το «λιώσιμο» του πυρηνικού αντιδραστήρα δεν θα περιορίζονταν στα στενά όρια της κινεζικής οικονομίας, αλλά θα διέτρεχε το σύνολο των ανεπτυγμένων οικονομιών του πλανήτη, θυμίζοντας πολύ ό,τι έγινε το 2008 στις ΗΠΑ.


Τα στοιχεία δεν είναι πολύ ενθαρρυντικά καθώς οι τιμές των ακινήτων στην Κίνα από την έναρξη της πανδημίας και μετά βρίσκονται σε μια διαρκή καθοδική πορεία. Μέχρι πρότινος οι κινεζικές τράπεζες προσπάθησαν με διάφορους τρόπους να κρατήσουν ζωντανή την αγορά ακινήτων κάνοντας πιο ευνοϊκούς τούς όρους πληρωμής ή προσπάθησαν να αυξήσουν τους δυνητικά ενδιαφερόμενους.

Έφθασαν μάλιστα να αυξήσουν το όριο ηλικίας ιδιωτών για νέα δάνεια έως και τα 70 χρόνια. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι το δάνειο θα αποπληρώνονταν όταν ο δανειολήπτης θα έφθανε τα 95 του χρόνια, όχι απίθανο αλλά σίγουρα δεν είναι και το πιο επιθυμητό τραπεζικό προφίλ ρίσκου.

Ακόμα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία με τον ρυθμό που γίνονται οι συναλλαγές το 2023 στην Κίνα το απόθεμα κατοικιών θα εξαντληθεί σε 12 χρόνια, γεγονός που δείχνει ότι τα φθηνότερα επιτόκια ναι μεν θα αυξήσουν τη ζήτηση, αλλά η προσφορά έχει ακόμα πολύ δρόμο για να θεωρηθεί ισορροπημένη και οι τιμές να σταθεροποιηθούν.


Ενέργειες έγιναν και από το κράτος με τη μορφή επιδοτήσεων και επιστροφών φόρων προκειμένου να ενισχυθεί το εισόδημα των πολιτών και να περιοριστούν οι καθυστερήσεις στις πληρωμές των δόσεων. Τα καλά νέα είναι ότι το σύστημα γνωρίζει πώς να αντιμετωπίζει τέτοια ενδεχόμενα με τη μείωση του κόστους και την αύξηση της ροής χρήματος.

Μετά από 19 συνεχόμενες πτώσεις στις τιμές των κατοικιών η πρώτη μείωση των επιτοκίων μετά τον Απρίλιο αναχαίτισε την πτώση και η αγορά έδειξε να σταθεροποιείται τον Μάιο και τον Ιούνιο. Τα κακά νέα είναι ότι ο πλανήτης διέρχεται μια επίμονη συγκυρία πληθωρισμού που δεν εξαρτάται μόνο από τη χρήση των χρηματοοικονομικών εργαλείων των κεντρικών τραπεζών, αλλά επηρεάζεται από γεωπολιτικούς παράγοντες και εντάσεις που δεν φαίνεται να αποκλιμακώνονται και άρα το φθηνό χρήμα δεν μπορεί να έχει απεριόριστη διάρκεια.

Αν το «φάρμακο» της ρευστότητας δεν λειτουργήσει άμεσα τα «σκασίματα» θα αρχίσουν να αποκτούν συστημικές ιδιότητες και το «λιώσιμο του πυρήνα» θα μολύνει και άλλους κλάδους ή αγορές. Προς το παρόν οι αγορές θα δώσουν το χρόνο που χρειάζεται για να μετρηθεί το αποτέλεσμα της δεύτερης μείωσης των επιτοκίων στην Κίνα. Το συγκεκριμένο ρίσκο ωστόσο ξαναμπήκε πάνω στο τραπέζι.