Του Παντελή Κουκουλεκίδη : Η ΠΟΛΙΤΙΚΉ ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΆΔΕΙΟ ΠΟΥΚΆΜΙΣΟ

Η πολιτική δεν είναι άδειο πουκάμισο. Δεν είναι μόνο θεσμοί, προγράμματα και εκλογικές διαδικασίες. Η πολιτική είναι οι σχέσεις των σχέσεων ο τρόπος που οργανώνονται οι συγκρούσεις, οι συμμαχίες, οι μνήμες και τα τραύματα σε μια κοινωνία. Είναι αυτό που μετατρέπει το συναίσθημα σε συλλογική δύναμη ή το αφήνει να σαπίσει ως αγανάκτηση.

Το ερώτημα αν ένα πρόσωπο που αναδείχθηκε μέσα από ένα συλλογικό τραύμα «δικαιούται» να εισέλθει στην πολιτική τίθεται συχνά με έναν τρόπο ηθικολογικό και αποστειρωμένο. 

Σαν να απαιτείται μια καθαρότητα έξω από την ιστορία.

Όμως η δημοκρατία δεν λειτουργεί έτσι. Κάθε πολίτης που πληροί τις συνταγματικές προϋποθέσεις έχει δικαίωμα να πολιτευτεί. Όχι επειδή είναι «αγνός», αλλά επειδή η πολιτική είναι πεδίο πράξης και σύγκρουσης, όχι τελετουργία αγιοποίησης.

Οι μεγάλες κοινωνικές κινητοποιήσεις γεννιούνται πάντα μέσα από έντονο συναίσθημα. Το τραύμα, όταν γίνεται συλλογικό, κινητοποιεί σώματα και φωνές. 

Με τον χρόνο, η ένταση υποχωρεί. Η κοινωνία προσγειώνεται. Όμως το αίτημα δεν εξαφανίζεται· μετασχηματίζεται. Από κραυγή γίνεται ερώτημα. Από οργή γίνεται πολιτική απαίτηση. Εκεί αρχίζει το πραγματικό διακύβευμα.

Η πολιτική ιστορία δεν είναι μια ευθύγραμμη συνέχεια. Είναι ρήξεις, ασυνέχειες, ρωγμές. Είναι στιγμές που κάτι σπάει και ανοίγει νέους ορίζοντες. Πολλοί μπήκαν στην πολιτική επειδή κουβάλησαν μνήμη, απώλεια, θυσία αδελφών, συντρόφων, οικογενειών, συλλογικών ηττών. Άλλοι αξιοποίησαν ονόματα και συμβολικό κεφάλαιο που γεννήθηκε από τραύματα. Αν αφαιρέσουμε αυτά τα στοιχεία, δεν μένει πολιτική· μένει διαχείριση.

Γι’ αυτό και ο φόβος της «εκμετάλλευσης» συχνά συγχέεται με την ίδια την πολιτική πράξη. Όταν ένα τραύμα ιεροποιείται, γεννιέται η αγωνία μήπως «μολυνθεί» από τον πολιτικό ανταγωνισμό. 

Όμως μια ιερότητα που δεν μεταφράζεται σε πράξη παγώνει. Και τελικά λειτουργεί υπέρ της στασιμότητας και της εξουσίας.

Η ηθική της πολιτικής δεν είναι ηθική προθέσεων, αλλά ηθική αποτελεσμάτων. 

Κρίνεται από το αν αυξάνει ή μειώνει τη συλλογική δύναμη αν ενισχύει τη δυνατότητα των ανθρώπων να ζουν με αξιοπρέπεια, να συμμετέχουν, να διεκδικούν, να εμπιστεύονται. 

Εκεί φαίνεται αν ένα πολιτικό εγχείρημα παράγει ζωή ή απλώς αναπαράγει εξουσία.

Το πραγματικό ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι ποιος θα κερδίσει από αυτή την ιστορία. Ούτε αν κάποιος «δικαιούται». 

Το ερώτημα είναι ποιο είναι σήμερα το αίτημα της κοινωνίας. Αν θέλουμε να φύγει ένας αυταρχικός και διεφθαρμένος τρόπος διακυβέρνησης, τότε χρειάζονται φορείς εντός του συνταγματικού τόξου, με σχέδιο, με ιδέες, αλλά και με ηθική υπόσταση.

Η πολιτική δεν είναι άδειο πουκάμισο.

Είναι οι σχέσεις των σχέσεων.

Και εκεί ακριβώς κρίνεται.