Τα γιγάντια έντομα «εξαφανίστηκαν με την εμφάνιση των πτηνών»

Κουνούπια σε μέγεθος πιάτου; Κατσαρίδες μεγάλες σαν ποντίκια; Έντομα αυτού του τερατώδους μεγέθους έκαναν κάποτε παρέα στους δεινόσαυρους. Ύστερα, όμως, ήρθαν τα πτηνά.

Σύμφωνα με νέα μελέτη στην ηλεκτρονική επιθεώρηση PNAS, τα γιγάντια έντομα δεν εξαφανίστηκαν λόγω πτώσης των επιπέδων του οξυγόνου στην ατμόσφαιρα, όπως πίστευαν μέχρι σήμερα οι παλαιοντολόγοι, αλλά λόγω της εμφάνισης των εντομοφάγων πουλιών.

Το συμπέρασμα προκύπτει από τη διαπίστωση ότι η εξαφάνιση των γιγάντιων εντόμων στο αρχείο των απολιθωμάτων συμπίπτει χρονικά με την εμφάνιση των πτηνών. 

Τέρατα στον ουρανό της Περμίου

Τα έντομα έφτασαν στο μέγιστο μέγεθός τους πριν από 300 εκατομμύρια χρόνια, στα τέλη της Ανθρακοφόρου περιόδου και την αρχή της Πέρμιας. Ήταν η εποχή που βασίλευαν τα μεγανισόπτερα, έντομα σαν λιβελούλες με άνοιγμα φτερών που έφτανε τα 70 εκατοστά.

Η διόγκωση των εντόμων ήταν αποτέλεσμα της αύξησης του οξυγόνου στην ατμόσφαιρα (ως αποτέλεσμα της επέκτασης της βλάστησης), η οποία επέτρεπε στα έντομα να παίρνουν αρκετό οξυγόνο από τα σωληνάρια που χρησιμοποιούν αντί για πνεύμονες.

Η συγκέντρωση του οξυγόνου στον αέρα ξεπερνούσε τότε το 30%, ενώ σήμερα περιορίζεται στο 21% και εμποδίζει την επιβίωση εντόμων που ξεπερνούν ένα συγκεκριμένο μέγεθος. Και, εδώ και δεκαετίες, οι παλαιοντολόγοι πίστευαν ότι τα έντομα αναγκάστηκαν να μικρύνουν λόγω της μείωσης του οξυγόνου.

Προκειμένου να δώσουν μια οριστική απάντηση, ο Μάθιου Κλάπαμ και οι συνεργάτες του στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Κρουζ εξέτασαν το μέγεθος απολιθωμένων εντόμων σε συνάρτηση με τα επίπεδα οξυγόνου για μια περίοδο εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών.

«Το μέγιστο μέγεθος των εντόμων ακολουθεί αρκετά στενά τα επίπεδα οξυγόνου καθώς αυξομειώνονται για περίπου 200 εκατομμύρια χρόνια» αναφέρει ο Κλάπαμ. «Κάποια στιγμή όμως, στα τέλη της Ιουράσιας και την αρχή της Κρητιδικής περιόδου, το οξυγόνο ξαφνικά αυξάνεται ενώ το [μέγιστο] μέγεθος των εντόμων μειώνεται».

«Το εντυπωσιακό είναι ότι αυτό συμπίπτει με την εξέλιξη των πτηνών». 

Ο ερευνητής υποψιάζεται ότι, με την εμφάνιση των εντομοφάγων πτηνών, τα ιπτάμενα έντομα μίκρυναν προκειμένου να αυξήσουν την ευκινησία τους, δηλαδή την ικανότητα να ελίσσονται στον αέρα για να αποφεύγουν τους θηρευτές.

Η αλήθεια είναι ότι, ακόμα και πριν από την εμφάνιση των πτηνών, τα έντομα θα είχαν πιθανώς να αντιμετωπίσουν τους πτερόσαυρους, οι οποίοι όμως ήταν σχετικά ογκώδεις και μάλλον άτσαλοι πιλότοι σε σχέση με τα πουλιά.

Πράγματι, η εμφάνιση των πτερόσαυρων στην ύστερη Τριασσική περίοδο, πριν από 230 εκατ. χρόνια, δεν φαίνεται να επηρέασε την εξέλιξη των ιπτάμενων εντόμων.

Το οριστικό τέλος των γιγάντιων εντόμων, δείχνει η ανάλυση, ήρθε όταν τα πτηνά, που κατάγονται από τους δεινόσαυρους, τελειοποίησαν τις πτητικές τους ικανότητες στα τέλη της Κρητιδικής περιόδου.

Από τότε, τέρμα τα γιγάντια μαμούνια.

in.gr