Από τον Κυριάκο Πιερρακάκη : Η κοινωνία της εμπιστοσύνης

Θυμάμαι χαρακτηριστικά σε μια διάλεξη πολιτικής επιστήμης στις ΗΠΑ έναν εκ των καθηγητών μου να μας δείχνει έναν χάρτη της Ιταλίας, να τραβάει μια γραμμή στη μέση της χώρας και να διερωτάται: «Γιατί από τη μέση και πάνω είχαμε τόσο ραγδαία οικονομική ανάπτυξη ενώ από τη μέση και κάτω είχαμε καθυστέρηση
και φτώχεια;».

Η απάντηση που ο ίδιος έδωσε δεν ήταν αναμενόμενη για εμένα. Ο ισχυρισμός του ήταν ότι οι μακροπρόθεσμες επιδόσεις των χωρών στην πραγματικότητα κρίνονται από τις σχέσεις εμπιστοσύνης ανάμεσα στο κοινωνικό σώμα. Η έννοια της εμπιστοσύνης είναι «κλειδί» και για την οικονομική ανάπτυξη των χωρών – διότι είναι βασική προϋπόθεση της επιχειρηματικότητας, της καινοτομίας – αλλά και για την ευρύτερη ποιότητα των θεσμών της δημοκρατίας.

Στη Βόρεια Ιταλία η εμπιστοσύνη ήταν πολύ μεγαλύτερη από ό,τι στον Νότο, διότι δημιουργήθηκαν οι κοινωνικές δομές εκείνες που της επέτρεπαν να ανθήσει και δεν ήταν άλλες από οργανώσεις πολιτών που μοιράζονταν κοινά ενδιαφέροντα, από την παρατήρηση της φύσης και των πτηνών μέχρι σωματεία με επιστημονική θεματολογία. Οι – ενοχοποιημένες πλέον στη χώρα μας – ΜΚΟ, αν λειτουργούν σωστά, μπορούν να είναι καταλύτης εμπιστοσύνης για την κοινωνία.

Πώς μετράς την εμπιστοσύνη; Υπάρχουν πολλές μεθοδολογίες. Η πιο ενδιαφέρουσα την αποτυπώνει μέσω της διάθεσης για αιμοδοσία σε κάποιον άγνωστο. Με κάθε μέτρηση, η Ελλάδα είναι ουραγός στις σχέσεις εμπιστοσύνης στην Ευρώπη των 28.

Τι μπορεί να γίνει ως προς αυτό; Στη Βρετανία, μια συντηρητική κυβέρνηση δημιούργησε ένα πρόγραμμα, το «Big Society», που έχει ως στόχο να δράσει σαν κεντρικός συντονιστής τέτοιων πρωτοβουλιών σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, με διαφανείς κανόνες χρηματοδότησης και κεντρικούς άξονες στόχων.

Εχουμε αρκετά κονδύλια επιχορήγησης τέτοιων δράσεων στην Ελλάδα. Ο σχεδιασμός παραμένει ελλιπής και η ευθύνη διαχείρισης πρέπει να περάσει στα χέρια της ίδιας της κοινωνίας, σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Χρειαζόμαστε μια δική μας έκδοση της «Μεγάλης κοινωνίας».

* Ο Κυριάκος Πιερρακάκης είναι πολιτικός επιστήμονας/οικονομολόγος και στις εκλογές της περασμένης Κυριακής ήταν υποψήφιος ευρωβουλευτής {LF}με την Ελιά.

ΒΗΜΑ