Ελλη Στάη : Αλέξης, όπως λέμε Ανδρέας;

Πολύ παλιά στην πολιτική ήταν παράδοση: Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα γινόταν κάποτε Πρωθυπουργός. Η Μεταπολίτευση το έθεσε σε αμφισβήτηση. Ο Ευάγγελος Αβέρωφ και ο Μιλτιάδης Έβερτ δεν το κατάφεραν ποτέ. Αν ήταν οι εξαιρέσεις που τελικά θα επιβεβαιώσουν τον κανόνα, εξαρτάται από
τον Αλέξη Τσίπρα.

Αν μπορεί να γίνει ένας παραλληλισμός του Αλέξη, αυτός πρέπει να γίνει με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Αν μη τι άλλο αυτόν, κατά κάποιο τρόπο, ο ίδιος κοπιάρει και την δική του θέση προσπαθεί να πάρει στο πολιτικό σύστημα.

O πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ διανύει μια περίοδο σαν αυτή που ξεκίνησε ο Ανδρέας Παπανδρέου μετά το 1977, όταν πήρε 25% και μετέτρεψε το ΠΑΣΟΚ από κίνημα διαμαρτυρίας σε κόμμα εξουσίας - έτσι ο ίδιος από “εξτρεμιστής”, σύμφωνα με τους αντιπάλους του, έγινε συστημικός αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης - ή βρίσκεται στην κατάσταση του Μιλτιάδη Έβερτ, που ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης έσπασε τα μούτρα του το 1996 όταν άλλαξε ο αντίπαλος και βρήκε απέναντι του τον Κ. Σημίτη;
Άλλοι καιροί, άλλα ήθη, άλλα πολιτικά δεδομένα και άλλες προσωπικότητες. Ωστόσο αν μπορεί να γίνει ένας παραλληλισμός του Αλέξη, αυτός πρέπει να γίνει με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Αν μη τι άλλο αυτόν, κατά κάποιο τρόπο, ο ίδιος κοπιάρει και την δική του θέση προσπαθεί να πάρει στο πολιτικό σύστημα.
Σε αυτό έχει και τη συνδρομή των αντιπάλων του. Ο Αντώνης Σαμαράς τον αντιμετωπίζει ακριβώς – καμιά φορά και με τη ίδια φρασεολογία- που αντιμετώπιζε ο Αβέρωφ τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Υπάρχουν αναλογίες ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ που προσπαθεί να πλησιάσει από αριστερά την εξουσία και στο ΠΑΣΟΚ, που την έφτασε από τον ίδιο δρόμο;
Προφανώς υπάρχουν.
Ο Αλέξης δεν είναι Ανδρέας, αλλά σε μεγάλο βαθμό το κοινό του Τσίπρα είναι το πρώην κοινό του Παπανδρέου. Άρα αφού υπάρχουν αναλογίες, υπάρχουν και πιθανότητες να συνεχιστεί η ίδια πορεία ως το τέλος.
Λογικό ακούγεται αλλά όχι αυτονόητο, γιατί στην πολιτική τίποτε δεν έρχεται μόνο του. Υπάρχει κάποιος που το κάνει λόγο, ύφος δημόσιας παρουσίας, πρόταση. Και αυτός ο κάποιος δεν αρκεί να μην κάνει το λάθος. Πρέπει να κάνει και κάτι παραπάνω, όπως έκανε ο Ανδρέας Παπανδρέου. Και αυτό είναι περίπλοκο.

Ο Αλέξης δεν είναι Ανδρέας, αλλά σε μεγάλο βαθμό το κοινό του Τσίπρα είναι το πρώην κοινό του Παπανδρέου. Άρα αφού υπάρχουν αναλογίες, υπάρχουν και πιθανότητες να συνεχιστεί η ίδια πορεία ως το τέλος.

Αυτός που θα μπορούσε να δώσει την καλύτερη “πληροφορία” στον εν αναμονή πρωθυπουργό της Κουμουνδούρου, είναι ένας ασυνθηκολόγητος εχθρός του: Ο Θεόδωρος Πάγκαλος.
Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών έγραψε, ότι κάποτε ο Ανδρέας Παπανδρέου του εξομολογήθηκε το μυστικό της επιτυχίας του: Οι Έλληνες ήθελαν να τον ακούνε να λέει π.χ. ότι θα βγάλει την Ελλάδα από την ΕΟΚ, αλλά δεν πίστευαν ότι θα το κάνει- ούτε το ήθελαν. Ήθελαν όμως να το ακούνε.
Ως πολιτικό μάθημα χειρισμών είναι πολύ δύσκολο και δεν είναι βέβαιο ότι θα μπορούσε να το πετύχει και κάποιος άλλος εκτός από τον πρώτο διδάξαντα.
Ωστόσο φαίνεται ότι ο Τσίπρας προσπαθεί να το εμπεδώσει- και αυτή είναι μια σημαντική αντιστοιχία του με το ΠΑΣΟΚ εκείνης της εποχής: προσπαθεί να υποβάλει την εντύπωση ότι φωνάζει κατά της ευρωζώνης, αλλά θα λειτουργήσει με τους κανόνες της.
Αυτό είναι πλεονέκτημα. Γιατί προσπαθεί να περάσει αντίθετο μήνυμα από αυτό για το οποίο τον καταγγέλλουν οι αντίπαλοί του, που νομίζουν ότι μιλάει υπέρ της ευρωζώνης γιατί είναι εναντίον της.
Όπως νόμιζαν για τον Ανδρέα Παπανδρέου και τους σχεδιασμούς του για το ΝΑΤΟ και την ΕΟΚ και η Δεξιά του 1980- πλην του Κωνσταντίνου Καραμανλή φυσικά, όπως προκύπτει από το αρχείο του.
Το δεύτερο πεδίο, στο οποίο πρέπει να αναζητηθούν αναλογίες μεταξύ του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ του τέλους της δεκαετίας του 1970, είναι το πολιτικό προσωπικό. Με ποιους θα χτυπήσει την πόρτα της εξουσίας ο Αλέξης Τσίπρας; Όταν έλθει η ώρα της κάλπης, ο ψηφοφόρος πρέπει να ξέρει όχι μόνο ποιους θα διώξει, αλλά και ποιους θα φέρει στη θέση τους.

Με ποιους θα χτυπήσει την πόρτα της εξουσίας ο Αλέξης Τσίπρας; Όταν έλθει η ώρα της κάλπης, ο ψηφοφόρος πρέπει να ξέρει όχι μόνο ποιους θα διώξει, αλλά και ποιους θα φέρει στη θέση τους.

Από αυτή την άποψη ο Αλέξης υστερεί - προς το παρόν - του Ανδρέα Παπανδρέου. Ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ όταν είδε ότι η εξουσία του κλείνει το μάτι, κατάλαβε ότι δεν μπορεί να την κατακτήσει μόνο με το ΠΑΚ και τα “παιδιά του Πολυτεχνείου”.
Έτσι στράφηκε στη δεξαμενή του Κέντρου από όπου απορρόφησε πεπειραμένους πολιτικούς και άλλες προσωπικότητες της κοινωνίας. Μπορεί να μην ήξεραν όλοι πολλά για το σοσιαλισμό, όμως ήξεραν να φέρουν ψήφους, να κάνουν εκλογές, να στρογγυλεύουν τις γωνίες.
Χωρίς αυτά δεν αποκτά ένα κόμμα τις προϋποθέσεις να εξασφαλίσει τη συγκατάθεση όσων πολιτών χρειάζονται για να σχηματίσει κυβέρνηση.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου εμπλούτισε το δυναμικό του ΠΑΣΟΚ με πρόσωπα όπως ο Πεπονής, ή ο Μαγκάκης και άλλους που από μόνοι τους συνιστούσαν διαμπερές άνοιγμα στην κοινωνία και στα στρώματα που έως τότε είχαν επιφυλάξεις για τον Ανδρέα. Πήρε μαζί του από την Μελίνα μέχρι τον Μανώλη Γλέζο.
Ο Αλέξης μπορεί να το κάνει; Και με ποιους; Σε ποιους σκοπεύει να απευθυνθεί και πως θα τους σαγηνεύσει, ώστε να τον ακολουθήσουν, χωρίς να τιναχτούν τον αέρα οι εσωτερικές ισορροπίες στην Κουμουνδούρου; Ποιοι είναι πρόθυμοι να πάνε στον ΣΥΡΙΖΑ και να προσκομίσουν τον ευρωπαϊσμό που του στερεί η υπομαρξίζουσα ρητορική ορισμένων από όσους ήδη βρίσκονται στις γραμμές του; Αν είναι ο ίδιος αποφασισμένος, νομοτελειακά θα τον ακολουθήσουν αυτού του βεληνεκούς οι προσωπικότητες.
Και το τρίτο πεδίο σύγκρισης Ανδρέα - Τσίπρα που θα κρίνει αν οι πορείες τους θα είναι ίδιες - τηρουμένων των αναλογιών- ως το τέλος είναι η ηγετικότητα.
Όχι απλώς η ηγετική στόφα στο δημόσιο χώρο, η χαρισματική παρουσία στο μπαλκόνι και η επικοινωνιακή ακτινοβολία στο βήμα.
Εδώ ο Αλέξης έχει τις περγαμηνές του και το πολιτικό του άστρο – δεν πήρε τυχαία ένα περιθωριακό κόμμα και το πάει στην πηγή της εξουσίας.

Ο υποψήφιος πρωθυπουργός πρέπει να είναι ο απόλυτος κυρίαρχος στο κόμμα του γιατί θα πρέπει να είναι και ο απόλυτος κυρίαρχος στην κυβέρνηση του και την πολιτική ζωή εν γένει. Ο Ανδρέας Παπανδρέου το κατάλαβε νωρίς. Ο Αλέξης Τσίπρας πρέπει να το αποδείξει.

Αλλά η ηγετικότητα σημαίνει κυρίως πρωτοβουλία στην λήψη αποφάσεων, στο χειρισμό καταστάσεων και αν χρειαστεί και στο χειρισμό προσώπων. Ως τώρα, ο Τσίπρας καλοπιάνει όσους σηκώνουν μπαϊράκι .
Ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε ανοικτή την πόρτα του για όλους- αλλά όχι μόνο για να μπουν. Και για να βγουν, όταν το έκρινε ο ίδιος. Από τον ΣΥΡΙΖΑ δεν παραμερίστηκε κανείς ως τώρα (από αυτούς που βάζουν βέτο, εμπόδια ή παραμορφώνουν τις δικές του αντιλήψεις).
Αυτό δείχνει κατευνασμό και συμβιβασμούς και αυτό δεν είναι χαρακτηριστικό ηγέτη. Ο υποψήφιος πρωθυπουργός πρέπει να είναι ο απόλυτος κυρίαρχος στο κόμμα του γιατί θα πρέπει να είναι και ο απόλυτος κυρίαρχος στην κυβέρνηση του και την πολιτική ζωή εν γένει.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου το κατάλαβε νωρίς. Ο Αλέξης Τσίπρας πρέπει να το αποδείξει.
Εν κατακλείδι ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε τροχιά εξουσίας, όπως βρέθηκε κάποτε και το ΠΑΣΟΚ, με το οποίο και προσομοιάζει.
Αλλά ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ο πρόεδρός του μένει να δείξει ακόμη, αν θα ακολουθήσει την πορεία του Ανδρέα Παπανδρέου και θα προλάβει το ραντεβού με την ιστορία.

thetoc