Σιτηρά: Oι καιρικές συνθήκες ευνόησαν τις μυκητολογικές προσβολές

Πολύ έντονα ήταν και φέτος τα προβλήματα από διάφορες μυκητολογικές ασθένειες στα χειμερινά σιτηρά, κυρίως λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών που επικράτησαν τον φετινό χειμώνα, οι οποίες συνεχίστηκαν μέχρι και τις αρχές της άνοιξης, σε συνδυασμό με την υψηλή σχετική υγρασία. Από τα προβλήματα

αυτά επηρεάζεται ιδιαίτερα η καλλιέργεια του σιταριού, καθώς, όταν οι ασθένειες αυτές παίρνουν έκταση, μειώνουν σε μεγάλο βαθμό το οικονομικό αποτέλεσμα. Οι κύριες και πιο συνηθισμένες ασθένειες του σιταριού στην Ελλάδα είναι οι εξής:

• η σκωρίαση (μαύρη, καστανή και κίτρινη)
• ο δαυλίτης
• ο άνθρακας
• το ωίδιο
• η σήψη των ριζών και του λαιμού
• το παρασιτικό πλάγιασμα
• η ρυγχοσπορίωση
• η ριζοκτονίαση
• η ελμινθοσπορίωση
• η σεπτορίωση

Οι σεπτοριώσεις, τα τελευταία χρόνια, μας απασχολούν όλο και περισσότερο. Οι προσβολές παρουσιάζονται με τη μορφή καστανών κηλίδων, κίτρινων περιφερειακά, με ή χωρίς στίγματα, οι οποίες σταδιακά μεγαλώνουν και δημιουργούν νεκρώσεις, φτάνοντας να καταστρέφουν εντελώς τα προσβεβλημένα φύλλα. Το φαινόμενο αποκτά σε πολλές περιοχές επιδημικό χαρακτήρα και συνεχίζει να παρουσιάζεται συνεχώς κατά τα τελευταία τρία με τέσσερα τελευταία χρόνια. Τρία είναι τα είδη που προσβάλλουν κυρίως την καλλιέργεια και ανήκουν στην ομάδα των σεπτοριώσεων. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, εμφανίζονται ταυτόχρονα στον ίδιο αγρό, κάνοντας έτσι το πρόβλημα ακόμη εντονότερο. Πρόκειται για τα εξής: Zymoseptoria (Septoria) tritici, Stagonospora (Parastagonospora, Septoria) nodorum, Pyrenophora (Drechslera) tritici-repentis.

Πολλές φορές, οι προσβολές δεν γίνονται έγκαιρα αντιληπτές, καθώς ξεκινούν από τα κάτω φύλλα του νεαρού φυτού. Έτσι, ένας αγρός μοιάζει υγιής, όταν τον κοιτά κάποιος μακροσκοπικά. Είναι απαραίτητο, όμως, ο παραγωγός, κατά την επίσκεψή του, να μπαίνει στο χωράφι και να το διασχίζει προς όλες τις κατευθύνσεις, παρατηρώντας τα κάτω τμήματα των φυτών. Εκεί μπορεί να παρατηρήσει την ύπαρξη των μυκήτων αυτών υπό τη μορφή κηλίδων στα κατώτερα φύλλα και περισσότερο σε αυτά που βρίσκονται κοντά στο έδαφος. Σε περίπτωση που έχουμε βελτίωση των καιρικών συνθηκών με άνοδο των μέσων θερμοκρασιών που επικρατούν και μείωση της σχετικής υγρασίας, τότε η ένταση της προσβολής εξασθενεί από μόνη της. Σε περίπτωση, όμως, που ο καιρός συνεχίζει με χαμηλές θερμοκρασίες και υψηλές σχετικές υγρασίες, τότε σε πολλές περιπτώσεις είναι απαραίτητη η επέμβαση με κάποιο κατάλληλο φυτοπροστατευτικό προϊόν.

Η εφαρμογή μπορεί να γίνει ταυτόχρονα με την εφαρμογή των ζιζανιοκτόνων, η οποία πραγματοποιείται αυτή την εποχή, αποφεύγοντας έτσι τον διπλό ψεκασμό, εξασφαλίζοντας την καλλιέργεια για τη συνέχεια. Σκοπός είναι να διαφυλαχθεί σε υγιή κατάσταση το «φύλλο σημαία», δηλαδή το φύλλο που βρίσκεται κάτω ακριβώς από τον στάχυ και, αν είναι δυνατόν, και τα φύλλα που βρίσκονται κάτω απ’ αυτό. Το «φύλλο σημαία» είναι υπεύθυνο σε ποσοστό 70% για το γέμισμα του καρπού.

Κατάλληλα μυκητοκτόνα είναι αυτά της ομάδας των τριαζολών και της ομάδας των στρομπιλουρινών ή και μείγματα αυτών. Άλλα μέτρα για την αντιμετώπιση των ασθενειών αυτών είναι τα εξής:

• Επιλογή πιστοποιημένου σπόρου, απαλλαγμένου από μολύσματα της ασθένειας (ο μύκητας μεταφέρεται και με τον σπόρο).
• Επιλογή σπόρου επενδυμένου με κατάλληλο μυκητοκτόνο.
• Επειδή τα παθογόνα παραμένουν ως σαπρόφυτα στα υπολείμματα της καλλιέργειας συνιστάται ενσωμάτωση της καλαμιάς της με όργωμα ή καύση.
• Επιλογή ανθεκτικής ποικιλίας. Έχει παρατηρηθεί ότι κάποιες είναι πιο ανθεκτικές στη σεπτορίωση σε σύγκριση με κάποιες άλλες. Μπορούμε να συμβουλευτούμε το σχετικό έντυπο του Ινστιτούτου Σιτηρών.
• Εφαρμογή δεύτερου ψεκασμού, όταν οι συνθήκες το απαιτούν. Ο πρώτος στο στάδιο που αντιστοιχεί στην έναρξη της επιμήκυνσης του στελέχους και ο δεύτερος στο στάδιο κατά την έναρξη της έκπτυξης του «φύλλου σημαία». Ο ψεκασμός αυτός είναι και ο σημαντικότερος.
• Συμμόρφωση στις οδηγίες των περιφερειακών υπηρεσιών, όταν διαπιστωθεί η εμφάνιση των κηλίδων στα φύλλα και, ταυτόχρονα, αναμένεται βροχερός καιρός για την εφαρμογή ψεκασμών.
• Αμειψισπορά με άλλες καλλιέργειες, όταν αυτό είναι δυνατόν. Η μονοκαλλιέργεια σιταριού ευνοεί τις ασθένειες.

Προτεινόμενα σκευάσματα

Διασυστηματικό μυκητοκτόνο της ομάδας των τριαζολικών μυκητοκτόνων της κατηγορίας των DMIs, με προστατευτική και θεραπευτική δράση.

Διασυστηματικό μυκητοκτόνο μείγμα δύο δραστικών συστατικών, το Cyproconazole μυκητοκτόνο με προστατευτική, θεραπευτική και εξοντωτική δράση και το Azoxystrobin μυκητοκτόνο με αντισπορογόνο δράση.