Συντάξεις χηρείας: Πότε κόβεται το 50% - Τι θα γίνει με την εθνική σύνταξη

Στο εργασιακό νομοσχέδιο που θα εισαχθεί τον Σεπτέμβριο στη Βουλή θα ορίζεται ότι στο εξής όλες οι συντάξεις χηρείας θα περιορίζονται κατά 50. Κάτι που ισχύει για τον δημόσιο τομέα, αλλά δεν εφαρμόζεται στον ιδιωτικό. Ουσιαστικά οι αποδοχές θα περιορίζονται στο 35% της σύνταξης του θανόντος καθώς η περικοπή του 50% που ορίζει ο νόμος αναφέρεται στο 70% στο οποίο ήδη πέφτει η σύνταξη χηρείας από την πρώτη ημέρα θανάτου του άμεσα ασφαλισμένου.


Μέχρι τώρα δεν γινόταν η περικοπή της σύνταξης όπως ρητά προβλέπεται λόγω αδυναμίας του ΕΦΚΑ. Υπό αυτή την έννοια είναι θετικό το γεγονός ότι δεν αναζητούνται αναδρομικά τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά.

Η περικοπή θα επιβληθεί σε όλες τις συντάξεις χηρείας (ανδρών και γυναικών) που δόθηκαν πριν την 1η Οκτωβρίου 2020 και σήμερα ο δικαιούχος εργάζεται ή συνταξιοδοτείται (δική του ασφάλιση). Και τούτο γιατί κατά την πρώτη 3ετία η σύνταξη θανάτου (70% της αναλογούσης) δεν μειώνεται ακόμη και εάν ο λήπτης εργάζεται ή λαμβάνει άλλη σύνταξη.


Επίσης, εισάγεται διάταξη με την οποία ο συνταξιούχος εξ ιδίου δικαιώματος θα μπορεί να επιλέγει ποιά από τις δύο συντάξεις θα περιοριστεί στο 50%.

Γιατί μέχρι τώρα (δημόσιο τομέα κ.λπ.) η περικοπή του 50% επιβαλλόταν υποχρεωτικά στη σύνταξη χηρείας. Ανεξαρτήτως ποσού αυτής.


Τώρα ο δικαιούχος θα μπορεί να επιλέξει η μείωση στο μισό να επιβληθεί στην δική του σύνταξη (εξ ιδίου δικαιώματος), αν αυτή είναι υποδεέστερη.

Παράδειγμα 1

Αν η σύνταξη του θανόντος ήταν 1.200 ευρώ και η σύνταξη χηρείας 940 ευρώ, μπορεί η χήρα που λαμβάνει δική της σύνταξη 800 ευρώ να συνεχίσει να παίρνει ολόκληρο το ποσό της σύνταξης λόγω θανάτου και μετά την 3ετία. Και παράλληλα να ζητήσει να κοπεί η δική της σύνταξη στο μισό. Με τα ισχύοντα θα ελάμβανε 800+470 (σύνταξη χηρείας) = 1270 ευρώ, ενώ με την προτεινόμενη ρύθμιση 940+400=1340 ευρώ, δηλαδή 70 ευρώ παραπάνω το μήνα.

Ωστόσο άγνωστο παραμένει το θα ισχύσει με τη εθνική σύνταξη στην περίπτωση της δεύτερης παροχής. Και αυτό καθώς ρητά προβλέπεται στον νόμο Κατρούγκαλο (Ν.4387/16) ότι σε περίπτωση δύο συντάξεων, η εθνική σύνταξη χορηγείται μόνο μία φορά.

Παράδειγμα 2

Δηλαδή, με βάση το «γράμμα του νόμου» όταν υπάρχει σύνταξη εξ ιδίου δικαιώματος τότε η εθνική σύνταξη (413 ευρώ για τουλάχιστον 20ετή ασφάλιση) δίνεται εκεί.

Κατά συνέπεια, πρέπει να αφαιρεθεί από την σύνταξη χηρείας όπου η εθνική σύνταξη προσαυξάνει τις αποδοχές κατά 289 ευρώ κατά τα πρώτα 3 έτη (70% της σύνταξης) και κατά 205,5 ευρώ μετά την 3ετία (πάντα για 20ετή ασφάλιση και εθνική σύνταξη 413 ευρώ).


Αλλά σε μια τέτοια περίπτωση η σύνταξη χηρείας διολισθαίνει σε εξευτελιστικά επίπεδα.

Πάντως μέχρι σήμερα καταβάλλεται «διπλή» η εθνική σύνταξη σε όσους/ες λαμβάνουν διπλή σύνταξη (χηρείας και εξ ιδίου δικαιώματος).

Οι ανωτέρω αλλαγές ουδόλως επηρεάζουν τα ορφανά τέκνα τα οποία εξακολουθούν και λαμβάνουν τμήμα της σύνταξης λόγω θανάτου μέχρι το 24ο έτος της ηλικίας και εφ' όρου ζωής σε περίπτωση αναπηρίας.

Προϋποθέσεις

Η σύνταξη χηρείας χορηγείται από την ημέρα θανάτου του δικαιούχου-άμεσα ασφαλισμένου, είτε αυτός ελάμβανε σύνταξη, είτε εργαζόταν (με βάση τα έως τότε έτη ασφάλισης). Υπό την προϋπόθεση ότι η αίτηση συνταξιοδότησης λόγω θανάτου θα κατατεθεί εντός 12μήνου από την ημερομηνία της απώλειας.


Κατά την πρώτη, μετά την ημερομηνία θανάτου, 3ετία η σύνταξη ορίζεται στο 70% του ποσού που ελάμβανε (ή επρόκειτο να πάρει εάν εργαζόταν) ο άμεσα ασφαλισμένος. Ανεξαρτήτως εργασίας, συνταξιοδότησης ή οικογενειακού εισοδήματος του/της συζύγου.

Εάν ο συνταξιούχος λόγω θανάτου δεν εργάζεται με πλήρη ασφάλιση, η σύνταξη θα μειώνεται κατά 50% μόνο για τις συγκεκριμένες ημέρες που εργάζεται και μόνο για το σύνολο του μήνα που αυτοαπασχολείται.