Η πανσέληνος θα «ακουμπήσει» τη γη

Τα ξημερώματα της Κυριακής η απόσταση της Γης από τον δορυφόρο της θα είναι πολύ κοντά στο πλησιέστερο δυνατό περίγειο. Η Σελήνη θα φαίνεται κατά 14% μεγαλύτερη και κατά 30% λαμπρότερη

Η πιο εντυπωσιακή Πανσέληνος της χρονιάς θα εμφανιστεί στον νυχτερινό ουρανό το βράδυ της παραμονής των εκλογών, ξυπνώντας για άλλη μια φορά δοξασίες και προλήψεις, πολλές από τις οποίες προέρχονται από την αρχαιότητα.

Τη «σούπερ Σελήνη» θα μπορέσουν να δουν καλύτερα όσοι είναι ξύπνιοι τα ξημερώματα της Κυριακής. Εκείνη την ώρα η απόσταση της Γης από τον δορυφόρο της θα είναι μόλις 356.953 χιλιόμετρα, πολύ κοντά στο πλησιέστερο δυνατό περίγειο, το οποίο είναι 356.410 χιλιόμετρα.

Οι επιστήμονες δεν θεωρούν το φαινόμενο ιδιαίτερα σπάνιο, καθώς εμφανίζεται κατά μέσον όρο μία φορά κάθε 400 μέρες. Η περασμένη εμφάνιση της «σούπερ Σελήνης» έγινε στις 19 Μαρτίου 2011, με την απόσταση της από τη Γη να είναι κατά 400 χιλιόμετρα μικρότερη σε σχέση με αυτήν της ερχόμενης Κυριακής.

Ο διευθυντής του Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου, Δ. Σιμόπουλος

Παρά τη μικρή απόσταση, πάντως, η επίδρασή της δεν αναμένεται να είναι σημαντική, αφού οι επιστήμονες εκτιμούν ότι τα νερά δεν πρόκειται να ανέβουν περισσότερο από μερικά εκατοστά.

Οταν ο δορυφόρος της Γης πλησιάζει σε τόσο μικρή απόσταση, η Σελήνη φαίνεται κατά 14% μεγαλύτερη και κατά 30% πιο λαμπερή. Ο διευθυντής του Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου Δ. Σιμόπουλος επισημαίνει, ωστόσο, ότι αυτό δεν είναι τίποτα άλλο από μια εξαιρετική οφθαλμαπάτη.

«Το γεγονός του περιγείου δεν έχει σχέση με το πόσο μεγάλη φαίνεται όταν βρίσκεται κοντά στον ορίζοντα. Αυτό οφείλεται αποκλειστικά και μόνο σε οπτική απάτη, αφού στον ορίζοντα η Πανσέληνος μπορεί να συγκριθεί με διάφορα άλλα χαρακτηριστικά που βρίσκονται εκεί, όπως δέντρα, κεραίες και διάφορα κτίσματα.

Με αυτόν τον τρόπο ο εγκέφαλος του παρατηρητή παρασύρεται να πιστέψει ότι η Πανσέληνος είναι μεγαλύτερη στον ορίζοντα απ' ό,τι όταν βρίσκεται ψηλά στον ουρανό», τονίζει. Για τους επιστήμονες, αλλά και τους απλούς ερασιτέχνες παρατηρητές των ουράνιων φαινομένων, η Πανσέληνος αποτελούσε πάντα ένα μοναδικό θέαμα.

Ο κ. Σιμόπουλος λέει ότι οι άνθρωποι ανέκαθεν διέκριναν στη φωτεινή πλευρά της γνώριμες μορφές. «Από την αρχαιότητα, πάντως, στο ορατό πρόσωπο της Σελήνης διακρίνονταν διάφορες μορφές και σχήματα που κυριολεκτικά γοήτευαν τους ανθρώπους της Γης επί χιλιάδες χρόνια. Μερικοί πίστευαν ότι ήταν ένα κουνέλι. Αλλοι πάλι ότι ήταν ένας βάτραχος. Ενώ οι περισσότεροι έλεγαν ότι μπορούσαν να διακρίνουν ένα ανθρώπινο πρόσωπο: έναν άνθρωπο στη Σελήνη! Στις σκανδιναβικές χώρες έβλεπαν δύο παιδιά να μεταφέρουν ανάμεσά τους έναν κουβά νερό, ενώ στη Γροιλανδία απαγόρευαν στις νέες κοπέλες να κοιτάζουν την Πανσέληνο γιατί πίστευαν ότι θα έμεναν έγκυοι», καταλήγει.

Το φαινόμενο
Προλήψεις και σενάρια... καταστροφής

Με τις κάλπες να ανοίγουν λίγες ώρες μετά την εμφάνιση της «σούπερ Σελήνης», οι πιο προληπτικοί θα φέρουν αμέσως στο μυαλό τους όλα τα σενάρια καταστροφής που αποδίδονται στην Πανσέληνο. Παραδοσιακά, το γεμάτο φεγγάρι συνδέεται με ταραχές, κοινωνικές εξεγέρσεις, έξαρση της βίας και άλλες παρόμοιες καταστάσεις, κάτι που προκαλεί παράξενους συνειρμούς σε σχέση με τις εκλογές της Κυριακής.

Επιπλέον, οι μύθοι που έχουν καλλιεργηθεί εδώ και χιλιετίες σε διάφορα μέρη του κόσμου αποδίδουν στην Πανσέληνο την έξαρση της τρέλας. Από αυτήν, άλλωστε, προέρχεται και η λέξη «σεληνιασμός» που δεν είναι τίποτα άλλο από την κρίση επιληψίας. Οπως επισημαίνει, ωστόσο, ο κ. Σιμόπουλος, όλα αυτά δεν είναι τίποτα άλλο από δοξασίες οι οποίες δεν έχουν επιστημονική βάση.

«Στατιστικές μελέτες που έγιναν επανειλημμένα και έχουν δημοσιευθεί σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά -όπως το Annals of Emergency Medicine, το Journal of Emergency Nursing και το Journal of Toxicology and Psychological Report- αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει καμιά απολύτως σχέση με τη συμπεριφορά του ανθρώπου και την Πανσέληνο. Μύθος είναι επίσης και αυτό που ακούγεται ότι την ημέρα της Πανσελήνου γεννώνται περισσότερα παιδιά ή ότι υπάρχουν περισσότερα ατυχήματα και άλλα παρόμοια. Παρ' όλα αυτά οι μύθοι αυτοί συνεχίζουν να υπάρχουν και να μπερδεύουν τους πολίτες χωρίς καμιά απολύτως απόδειξη».

Στέλιος Βογιατζάκης
svogiatzakis@pegasus.gr

ethnos.gr