Αναλυτικά..
1. Πρώτο ερώτημα: Σε τι κατάσταση βρίσκεται η χώρα μετά από πέντε χρόνια υπεράνθρωπων προσπαθειών; Κρεμόμαστε
πράγματι και πάλι από μια κλωστή;
Η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική βέβαια σε σχέση με αυτή του 2009 – 2010. Οι θυσίες του ελληνικού λαού έχουν πιάσει τόπο. Αυτό φαίνεται ήδη στους αριθμούς, στα δημοσιονομικά και μακροοικονομικά στοιχεία της χώρας. Και αρχίζει να φαίνεται σιγά – σιγά στην πραγματική οικονομία, στα βιώματα κάθε νοικοκυριού, κάθε επιχείρησης.
Η χώρα βρισκόταν σε ύφεση χωρίς να το έχει καταλάβει ήδη από το 2007. Τώρα έχουμε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Το 2010 η χώρα είχε παραλάβει από την προηγούμενη χρονιά ένα πρωτογενές έλλειμμα που έφτανε τα 24 δισεκατομμύρια, το 12,5% του ΑΕΠ! Το ισοζύγιο της χρονιάς είχε μπατάρει και τούτο είχε συμβεί και τις προηγούμενες χρονιές. Τώρα εμφανίζουμε εντυπωσιακά πρωτογενή πλεονάσματα, εάν λάβουμε υπόψη την ύφεση, τα μεγαλύτερα στον κόσμο, καλύτερα και από αυτά της Σιγκαπούρης. Κι αυτό είναι το μεγάλο εισιτήριό μας για την αλλαγή σελίδας.
Έχουμε ισοσκελίσει το δημοσιονομικό έλλειμμα. Αυτό που αγωνίζονται όλες οι χώρες της Ευρώπης να το κρατήσουν στο όριο του 3%. Η Ελλάδα είναι φέτος στο 1% και του χρόνου μπορεί να έχει και δημοσιονομικό πλεόνασμα, συμπεριλαμβανομένης της εξυπηρέτησης του χρέους.
Είχαμε έλλειμμα ανταγωνιστικότητας. Δεν είχαμε παραγωγή. Στην πραγματικότητα είχε καταρρεύσει ο παραγωγικός ιστός της χώρας και το ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών είχε έλλειμμα 15%. Το μεγαλύτερο στην Ευρώπη. Τώρα έχουμε βελτιώσει αισθητά την εθνική ανταγωνιστικότητα και έχουμε ισοσκελίσει το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Είχαμε ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα που έκρυβε μέσα του μια επικίνδυνη φούσκα. Και τώρα έχουμε ένα τραπεζικό σύστημα ισχυρό, σταθερό, ανακεφαλαιοποιημένο, έτοιμο να στραφεί στην πραγματική οικονομία και να στηρίξει μικρές, μεσαίες και μεγαλύτερες επιχειρήσεις.
Είχαμε ένα χρέος ασήκωτο, ένα χρέος μη βιώσιμο, μη εξυπηρετήσιμο, που δεν μπορούσε να χρηματοδοτηθεί, που μας οδηγούσε σε αδιέξοδο. Ενώ τώρα είναι απολύτως ελεγχόμενο, εξυπηρετήσιμο και βιώσιμο για τα επόμενα 10 τουλάχιστον χρόνια. Πληρώνουμε 60% λιγότερο κάθε χρονιά απ' ό,τι πληρώναμε. Είναι σαν να έχουμε κουρέψει πάνω από το 60% του συνολικού χρέους.
Βρισκόμαστε πραγματικά ένα βήμα πριν από την έξοδο από το μνημόνιο, ένα βήμα πριν από την αλλαγή σελίδας.
Η αλλαγή σελίδας θα είναι ένας θώρακας προστασίας χωρίς μνημόνιο και τρόικα, μια προληπτική πιστωτική γραμμή χωρίς νέο δάνειο, δεν είναι τεχνικά και γραφειοκρατικά ζητήματα για ειδικούς, αφορούν τον καθένα και την καθεμία στον τόπο μας, την κάθε οικογένεια, την κάθε επιχείρηση, τον κάθε εργαζόμενο, τον κάθε άνεργο.
Είμαστε πράγματι έτοιμοι να απογειωθούμε, γιατί οι εξελίξεις, εάν επικρατήσει η κοινή λογική, η σοβαρότητα και δεν διασαλευτεί η σταθερότητα, θα είναι ραγδαία θετικές. Ιδίως εάν έχουμε μπροστά μας τους επόμενους 18 μήνες καθαρούς μέχρι τον Ιούνιο του 2016 οπότε και λήγει η 4ετής περίοδος αυτής της Βουλής, που την ψήφισε ο λαός τον Ιούνιο του 2012 εν γνώσει των καταστάσεων και των συνεπειών του νόμου, δίνοντας μεγάλη πλειοψηφία, 47% στις δυνάμεις που υποστήριξαν την εθνική στρατηγική που διαμόρφωσε το ΠΑΣΟΚ. Άλλα κόμματα μπήκαν και βγήκαν με πολύ μεγάλη ευκολία, ενώ άλλα μπήκαν αργά, ενώ είχαν διαμορφωθεί δύσκολες καταστάσεις για τον τόπο.
Αυτά τα επιτεύγματα όμως που αλλάζουν την εικόνα της χώρας, μπορούν εύκολα να καταστραφούν μέσα σε πέντε μέρες, γιατί έχεις μια αντιπολίτευση που δυστυχώς επικαλείται την ασυνέπεια του κράτους, δηλώνει επίσημα πως δεν πρόκειται να σεβαστεί δεσμεύσεις και υπογραφές, δηλώνει πως θα κινηθεί μονομερώς, δίνει με ευκολία ψεύτικες υποσχέσεις παλιάς κοπής, σαν να μην έχει συμβεί τίποτα στον τόπο από το 2010 και μετά, καλλιεργεί συστηματικά για λόγους μικροκομματικούς την αβεβαιότητα, η δυσπιστία των εταίρων και των αγορών, όταν βλέπεις την αντίδραση των αγορών που είναι με την ίδια ευκολία έτοιμες να βοηθήσουν, να επενδύσουν, να στηρίξουν, να αναβαθμίσουν την ελληνική οικονομία και με την ίδια ευκολία έτοιμες να αποσυρθούν, να χτυπήσουν, να κερδοσκοπήσουν, να κρεμάσουν τη χώρα «στα μανταλάκια» των διεθνών μέσων ενημέρωσης.
2. Δεύτερο ερώτημα: «Τι χειρότερο μπορούμε να πάθουμε;» (όπως λένε ορισμένοι)
Αυτό είναι το πιο επικίνδυνο, το πιο τραγικό ιστορικά ψέμα που ακούγεται. Βασίζεται στην πεποίθηση που έχει καλλιεργηθεί ότι το μνημόνιο, οι αποφάσεις του 2010, του 2011, του 2012 είναι αυτές που έφεραν την κρίση και όχι η κρίση αυτή που έφερε το μνημόνιο. Δηλαδή εξακολουθούν να πιστεύουν συμπολίτες μας, γιατί ακούνε κόμματα και πολιτικά πρόσωπα που το λένε αυτό, ότι θα μπορούσαμε να έχουμε αντιμετωπίσει τα προβλήματα χωρίς να καταβάλουμε καμία προσπάθεια, χωρίς κανένα κόστος, χωρίς καμία επίπτωση.
Αναρωτιέται κανείς τι θα συνέβαινε εάν είχε επικρατήσει η ασύντακτη χρεοκοπία; Εάν το ταμείο είχε αδειάσει; Εάν δεν υπήρχε το δάνειο; Εάν δεν υπήρχε η στήριξη από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα; Εάν δεν μπορούσες να εξυπηρετήσεις τις ταμειακές ανάγκες σου τις εσωτερικές; Εάν δεν είχε το ταμείο λεφτά για τους μισθούς και τις συντάξεις;
Ναι, υπήρξαν στιγμές που έπρεπε να κάνεις τεχνάσματα επί τεχνασμάτων για να βρεις την αναγκαία ρευστότητα, να έχεις λεφτά για να πληρώσεις μισθούς και συντάξεις, καθυστερώντας να πληρώσεις άλλες υποχρεώσεις του δημοσίου, σε προμηθευτές. Ή καθυστερώντας να επιστρέψεις το ΦΠΑ, ή καθυστερώντας να συμψηφίσεις άλλους φόρους, όπως δικαιούνται και περιμένουν πολλοί συμπολίτες μας.
Το μνημόνιο είναι το δάνειο και οι όροι του. Και οι όροι του ήταν σκληροί και συντηρητικοί, γιατί αυτή είναι η πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη. Αλλά δεν υπήρχε καμία άλλη λύση. Εάν μόνοι μας κάναμε την επιλογή της δημοσιονομικής προσαρμογής και της μείωσης του ελλείμματος, δεν θα διαλέγαμε ποτέ να το πετύχουμε αυτό σε πέντε χρόνια. Θα μπορούσαμε να το πετύχουμε σε 10, σε 15, αλλά κάποιος πρέπει να χρηματοδοτεί αυτή την προσπάθεια. Και όταν αυτός που στη χρηματοδοτεί σου επιβάλει όρους, πρέπει να σταθμίσεις τι είναι προτιμότερο: να πας στην περιπέτεια της ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας, ή να συμφωνήσεις ένα σχέδιο παρ' ότι αυτό δεν είναι το καλύτερο που θα μπορούσε να βρεθεί;
Ο ελληνικός λαός κατάφερε να αποφύγει το πιστωτικό γεγονός, να αποφύγει την πτώχευση, την διακοπή των εισαγωγών και των εξαγωγών, προστάτευσε τις καταθέσεις και τώρα έχουμε φτάσει στο σημείο που οι οίκοι αξιολόγησης είναι έτοιμοι να ανεβάσουν την Ελλάδα, ενώ κατεβάζουν σωρηδόν τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρωζώνης στην δική τους αξιολόγηση.
Ρωτάνε πολλοί, μα ακόμη και τώρα υπάρχει πρόβλημα εξόδου από το ευρώ;
Κανείς δεν σε αναγκάζει να βγεις από το ευρώ, δεν υπάρχει νομικός μηχανισμός, αλλά μπορείς ανέτως να οδηγηθείς στην πτώχευση, την ταπείνωση, την ήττα και την καταστροφή, έχοντας ευρώ. Και μετά να αγωνίζεσαι μόνος σου να βγεις, για να μπορέσεις να δώσεις λεφτά στην οικονομία σου, στις επιχειρήσεις, να μπορέσεις να δώσεις μισθούς και συντάξεις, να μπορείς να χρηματοδοτήσεις την πραγματική οικονομία και την κοινωνία.
3. Τρίτο ερώτημα: Μήπως βιαστήκαμε να πούμε ότι βγαίνουμε από το Μνημόνιο για λόγους πολιτικούς; Μήπως αυτό είναι που προκάλεσε εμπλοκή στις διαπραγματεύσεις;
Αυτό είναι εντυπωσιακό ως ερώτημα, γιατί το θέτουν κυρίως οι «αντιμνημονιακές» δυνάμεις που είναι εξαιρετικά δυσαρεστημένες που έχουμε θέσει το ζήτημα της εξόδου από το Μνημόνιο και της αλλαγής σελίδας!
Δεν υπάρχει κάποια συνωμοσία. Η εξήγηση είναι απλή: το ευρωπαϊκό πρόγραμμα, δηλαδή το ευρωπαϊκό δάνειο που είναι το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του δανείου, λήγει στις 31 Δεκεμβρίου του 2014. Ούτως ή άλλως δηλαδή, έπρεπε να δούμε τη νέα φάση μετά τη λήξη του προγράμματος. Εκτός κι αν θέλαμε νέο πρόγραμμα, δηλαδή νέο δάνειο.
Αλλά ευτυχώς η χώρα δεν χρειάζεται νέο δάνειο. Μπορεί να χρηματοδοτήσει τις ανάγκες της από τις αγορές γιατί έχει καταφέρει να επιβάλλει ένα μεγάλο κούρεμα του δημοσίου χρέους κατά 180 δισεκατομμύρια το 2012 και μια αναδιάρθρωση η οποία ελαφραίνει το χρέος και αυτό μειώνει τις ανάγκες χρηματοδότησης της χώρας. Και έχουμε μπροστά μας τεράστιες δυνατότητες.
Άρα τι έπρεπε να κάνουμε, τώρα που πλησιάζει η 31η Δεκεμβρίου; Να πούμε ότι θέλουμε νέο δάνειο; Να πούμε ότι θέλουμε να μείνουμε στο Μνημόνιο; Αυτό θα ήταν υπερβολική αυτοταπείνωση και μαζοχισμός.
Εκ πραγμάτων ανοίγει η νέα σελίδα στις σχέσεις μας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η νέα σελίδα είναι η αξιοποίηση υφιστάμενων πάγιων μηχανισμών που υπάρχουν για κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης χωρίς δάνειο, καλού – κακού όμως με θώρακα προστασίας και χωρίς νέα λεφτά. Γιατί ο θώρακας θα είναι τα 11 δις ευρώ που έχουν περισσέψει και που μειώνουν το χρέος. Γιατί νομικά τα επιστρέφουμε, διαγράφονται από το χρέος αλλά μένουν και στη διάθεσή μας ως απόθεμα της προληπτικής πιστωτικής γραμμής. Είναι η «καβάντζα». Για να αποκρούσουμε επιθέσεις των αγορών είπαμε να το μεταφέρουμε και στο μοντέλο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που το πρόγραμμά του συνεχίζεται μέχρι και το 2016. Αλλά επειδή εκεί οι όροι μπορεί να είναι από πλευράς επιτοκίου συγκρίσιμοι με την αγορά, να έχουμε τη δυνατότητα να διαλέγουμε ποιος μας δίνει καλύτερο επιτόκιο: η αγορά ή το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ώσπου να εξαντληθούν και τα λεφτά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Ούτε βιαστήκαμε, ούτε έχουμε πει τίποτε παράλογο, ούτε υπήρχε κανένας λόγος να υπάρχει εθνική αντιπαράθεση σε θέματα τόσο απλά και αυτονόητα που έπρεπε να κινητοποιήσουν όλες τις δυνάμεις του τόπου στην εθνική ομάδα διαπραγμάτευσης, για την οποία μιλάμε από το 2012.
Αλλά βεβαίως, η διαπραγμάτευση καθυστερεί όντως και έγινε δύσκολη για ένα και μόνο λόγο: γιατί εκεί που περιμέναμε να υπάρξει ελάχιστη υπευθυνότητα και σωφροσύνη και να στηριχθεί η Κυβέρνηση ως Κυβέρνηση του τόπου όχι ως Κυβέρνηση με συγκεκριμένη ταυτότητα πολιτική, εκεί που περιμέναμε να υπάρξει μια στοιχειώδης συμπαράσταση, τη στιγμή της εξόδου, δημιουργήθηκε μια εικόνα μιας χώρας ανεύθυνης, χωρίς συνέχεια, μιας χώρας η οποία είναι έτοιμη να κάνει τις πιο επικίνδυνες επιλογές για τον εαυτό της.
Οπότε οι συνομιλητές μας έγιναν δύσπιστοι και επιφυλακτικοί και θέλουν πρόσθετες εγγυήσεις ότι αυτά που συζητούν με την Κυβέρνηση δεσμεύουν τη χώρα. Όπως όταν ένα πλοίο πρόκειται να ταξιδέψει σε μια εμπόλεμη ζώνη, ο ασφαλιστής αυξάνει το ασφάλιστρο γιατί ο κίνδυνος μεγαλώνει.
Η πολιτική αβεβαιότητα είναι αυτή που δημιούργησε το πρόβλημα.
4. Τέταρτο ερώτημα: Γιατί φέραμε νωρίτερα την εκλογή;
Φέραμε νωρίτερα την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, για να μπορέσουμε να αποσαφηνίσουμε τον ορίζοντα και να αξιοποιήσουμε το δίμηνο ώστε να ολοκληρώσουμε τις διαδικασίες και με την Ευρωπαϊκή Ένωση και με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και να ανοίξουμε το κεφάλαιο της διευθέτησης του χρέους. Γιατί καταφέραμε το 2012 να κουρέψουμε 180 δις σε πραγματική παρούσα αξία, καταφέραμε να κάνουμε την καλύτερη αναδιάρθρωση (μεγάλη διάρκεια, μικρά επιτόκια, περίοδος χάριτος) και να ενσωματώσουμε ένα μηχανισμό περαιτέρω μείωσης, μόλις η Ελλάδα εμφανίσει πρωτογενή πλεονάσματα. Και είμαστε εδώ και έχουμε να το πάρουμε αυτό, αλλά θέλουμε δυο μήνες.
Ο ελληνικός λαός ξέρει ότι έχει μπροστά του δυο μήνες για να τα ολοκληρώσει όλα αυτά, ή να ξαναπέσει στο καθεστώς του Μνημονίου και της τρόικας επειδή ενδεχομένως θέλει να κάνει την επιλογή να κυβερνήσουν τη χώρα οι αντιμνημονιακές δυνάμεις!
5. Πέμπτο ερώτημα: Που βρίσκεται η διαπραγμάτευση;
Μέσα σε δυο μήνες πρέπει να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις για αλλαγή σελίδας. Αν δεν ολοκληρωθούν, θα παραταθεί το Μνημόνιο και η χώρα δεν θα έχει στρατηγική αλλά ούτε και πλαίσιο διαπραγμάτευσης με τους εταίρους της. Είναι μια ελεύθερη επιλογή, δημοκρατική επιλογή. Και αυτό αφορά και το χρέος όπως είπα, γιατί είμαστε έτοιμοι να αρχίσουμε τη συζήτηση για την οριστική διευθέτηση η οποία λίγο πολύ είναι συμφωνημένη από το 2012.
Η μία επιλογή είναι να συνεχίσουμε κανονικά. Η άλλη επιλογή είναι να κάνουμε εκλογές, να έχουμε μια άλλη Κυβέρνηση. Μπορεί και ξανά εκλογές και διαδικασίες διερευνητικών εντολών και συζητήσεις των Αρχηγών των Κομμάτων με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και στο μεταξύ να μην λειτουργεί η οικονομία, να μην λειτουργεί η διαπραγμάτευση, να μην έχουν λυθεί τα θέματα αυτά, να μην μπορεί να δανειοδοτηθούν οι επιχειρήσεις γιατί οι Τράπεζες θα είναι επιφυλακτικές, να μην μπορούμε να απορροφήσουμε το ΕΣΠΑ.
Ο Έλληνας πολίτης θέλει την αλήθεια, του λέμε την αλήθεια. Η αλήθεια είναι δυσάρεστη. Και όπως έχω πει κι άλλες φορές, σου λέει «τότε πες μου ένα ψέμα που είναι πιο ευχάριστο». Και μπορεί κάποιος με πάθος να ψηφίσει το ψέμα και αυτό έχει γίνει πολλές φορές στο παρελθόν. Και έτσι οδηγήθηκε η χώρα στην ταπείνωση.
6. Έκτο ερώτημα: Αν δεν συγκεντρωθούν οι 180 ψήφοι;
Υπάρχει η ευθύνη του κάθε Κόμματος και του κάθε βουλευτή. Συνομωσίες δεν υπάρχουν. Γιατί η ψηφοφορία είναι ανοιχτή, ονομαστική, ο κάθε βουλευτής σηκώνεται όρθιος και δημοσίως εκφωνεί την ψήφο του και κρίνεται από τους ψηφοφόρους του και από όλο το λαό. Μπορεί να κάνει και τη μια και την άλλη επιλογή.
Δεν μας ενδιαφέρουν οι αριθμοί, με την έννοια του παραγοντισμού. Δεν μετράμε κουκιά. Μετράμε συνειδήσεις ευθύνης και ιστορικές επιλογές. Ο καθένας αναλαμβάνει την ευθύνη του. Ο πολίτης, ο ελληνικός λαός αναλαμβάνει την δική του ευθύνη.
7. Έβδομο ερώτημα: Ποιος ο ρόλος του ΠΑΣΟΚ και της Δημοκρατική Παράταξης;
Το ΠΑΣΟΚ, που ο Ανδρέας Παπανδρέου, το θέλησε εξ αρχής ως εκφραστή της ευρύτερης δημοκρατικής παράταξης, πρέπει να εφαρμόσει τις δικές του πολιτικές συμμαχιών, να μη μείνει μόνο, με ψηλά τα σύμβολα, τις σημαίες του, τα εμβλήματα, το όνομά του. Αλλά με συνεργασίες, όπως πολλές φορές το κάναμε στο παρελθόν σε όλες τις κρίσιμες στιγμές. Έχουμε κάνει συνεργασίες με ανοίγματα εντυπωσιακά, όχι προς την κεντροαριστερά, αλλά και προς την κεντροδεξιά. Έχουμε εκλέξει βουλευτές επικρατείας, έχουμε δώσει θέσεις πολύ σημαντικές.
Το ΠΑΣΟΚ με όλο του το εύρος ως ΠΑΣΟΚ, έχοντας μαζί του και την ευρύτερη Δημοκρατική Προοδευτική Παράταξη, λειτουργεί ως εγγυητής της εθνικής σταθερότητας γιατί πάντα αυτό ήμασταν ιστορικά και πάντα αυτό θα είμαστε. Που σημαίνει ότι η πρότασή μας είναι πάλι η συσπείρωση όλων των προοδευτικών φιλοευρωπαϊκών υπεύθυνων δυνάμεων, ή πάντως όλων των δυνάμεων του δημοκρατικού τόξου που πιστεύουν στην υπεύθυνη και αληθινή εθνική στρατηγική.
Πορευόμαστε με δυσκολίες μεγάλες, αλλά δεν υπάρχει σταθερότητα προσανατολισμού της χώρας χωρίς το ΠΑΣΟΚ και τη Δημοκρατική Προοδευτική Παράταξη.
Το ΠΑΣΟΚ προχωρά αξιόπιστο και ενωμένο. Για μια ενότητα λόγου και πράξης. Πράξης πολιτικής, πράξης εθνικής και πράξης εκλογικής. Είναι η ρήτρα του παραβάν. Να είσαι ΠΑΣΟΚ μέσα στο παραβάν.
Ελπίζω ότι η σωφροσύνη του ελληνικού λαού θα διαμορφώσει διαφορετικά τις καταστάσεις. Τα λάθη γίνονται εύκολα. Η αποκατάσταση των ζημιών γίνεται πάρα πολύ δύσκολα.
Οι απειλές είναι ασύμμετρες
1. Πρώτο ερώτημα: Σε τι κατάσταση βρίσκεται η χώρα μετά από πέντε χρόνια υπεράνθρωπων προσπαθειών; Κρεμόμαστε
πράγματι και πάλι από μια κλωστή;
Η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική βέβαια σε σχέση με αυτή του 2009 – 2010. Οι θυσίες του ελληνικού λαού έχουν πιάσει τόπο. Αυτό φαίνεται ήδη στους αριθμούς, στα δημοσιονομικά και μακροοικονομικά στοιχεία της χώρας. Και αρχίζει να φαίνεται σιγά – σιγά στην πραγματική οικονομία, στα βιώματα κάθε νοικοκυριού, κάθε επιχείρησης.
Η χώρα βρισκόταν σε ύφεση χωρίς να το έχει καταλάβει ήδη από το 2007. Τώρα έχουμε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Το 2010 η χώρα είχε παραλάβει από την προηγούμενη χρονιά ένα πρωτογενές έλλειμμα που έφτανε τα 24 δισεκατομμύρια, το 12,5% του ΑΕΠ! Το ισοζύγιο της χρονιάς είχε μπατάρει και τούτο είχε συμβεί και τις προηγούμενες χρονιές. Τώρα εμφανίζουμε εντυπωσιακά πρωτογενή πλεονάσματα, εάν λάβουμε υπόψη την ύφεση, τα μεγαλύτερα στον κόσμο, καλύτερα και από αυτά της Σιγκαπούρης. Κι αυτό είναι το μεγάλο εισιτήριό μας για την αλλαγή σελίδας.
Έχουμε ισοσκελίσει το δημοσιονομικό έλλειμμα. Αυτό που αγωνίζονται όλες οι χώρες της Ευρώπης να το κρατήσουν στο όριο του 3%. Η Ελλάδα είναι φέτος στο 1% και του χρόνου μπορεί να έχει και δημοσιονομικό πλεόνασμα, συμπεριλαμβανομένης της εξυπηρέτησης του χρέους.
Είχαμε έλλειμμα ανταγωνιστικότητας. Δεν είχαμε παραγωγή. Στην πραγματικότητα είχε καταρρεύσει ο παραγωγικός ιστός της χώρας και το ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών είχε έλλειμμα 15%. Το μεγαλύτερο στην Ευρώπη. Τώρα έχουμε βελτιώσει αισθητά την εθνική ανταγωνιστικότητα και έχουμε ισοσκελίσει το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Είχαμε ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα που έκρυβε μέσα του μια επικίνδυνη φούσκα. Και τώρα έχουμε ένα τραπεζικό σύστημα ισχυρό, σταθερό, ανακεφαλαιοποιημένο, έτοιμο να στραφεί στην πραγματική οικονομία και να στηρίξει μικρές, μεσαίες και μεγαλύτερες επιχειρήσεις.
Είχαμε ένα χρέος ασήκωτο, ένα χρέος μη βιώσιμο, μη εξυπηρετήσιμο, που δεν μπορούσε να χρηματοδοτηθεί, που μας οδηγούσε σε αδιέξοδο. Ενώ τώρα είναι απολύτως ελεγχόμενο, εξυπηρετήσιμο και βιώσιμο για τα επόμενα 10 τουλάχιστον χρόνια. Πληρώνουμε 60% λιγότερο κάθε χρονιά απ' ό,τι πληρώναμε. Είναι σαν να έχουμε κουρέψει πάνω από το 60% του συνολικού χρέους.
Βρισκόμαστε πραγματικά ένα βήμα πριν από την έξοδο από το μνημόνιο, ένα βήμα πριν από την αλλαγή σελίδας.
Η αλλαγή σελίδας θα είναι ένας θώρακας προστασίας χωρίς μνημόνιο και τρόικα, μια προληπτική πιστωτική γραμμή χωρίς νέο δάνειο, δεν είναι τεχνικά και γραφειοκρατικά ζητήματα για ειδικούς, αφορούν τον καθένα και την καθεμία στον τόπο μας, την κάθε οικογένεια, την κάθε επιχείρηση, τον κάθε εργαζόμενο, τον κάθε άνεργο.
Είμαστε πράγματι έτοιμοι να απογειωθούμε, γιατί οι εξελίξεις, εάν επικρατήσει η κοινή λογική, η σοβαρότητα και δεν διασαλευτεί η σταθερότητα, θα είναι ραγδαία θετικές. Ιδίως εάν έχουμε μπροστά μας τους επόμενους 18 μήνες καθαρούς μέχρι τον Ιούνιο του 2016 οπότε και λήγει η 4ετής περίοδος αυτής της Βουλής, που την ψήφισε ο λαός τον Ιούνιο του 2012 εν γνώσει των καταστάσεων και των συνεπειών του νόμου, δίνοντας μεγάλη πλειοψηφία, 47% στις δυνάμεις που υποστήριξαν την εθνική στρατηγική που διαμόρφωσε το ΠΑΣΟΚ. Άλλα κόμματα μπήκαν και βγήκαν με πολύ μεγάλη ευκολία, ενώ άλλα μπήκαν αργά, ενώ είχαν διαμορφωθεί δύσκολες καταστάσεις για τον τόπο.
Αυτά τα επιτεύγματα όμως που αλλάζουν την εικόνα της χώρας, μπορούν εύκολα να καταστραφούν μέσα σε πέντε μέρες, γιατί έχεις μια αντιπολίτευση που δυστυχώς επικαλείται την ασυνέπεια του κράτους, δηλώνει επίσημα πως δεν πρόκειται να σεβαστεί δεσμεύσεις και υπογραφές, δηλώνει πως θα κινηθεί μονομερώς, δίνει με ευκολία ψεύτικες υποσχέσεις παλιάς κοπής, σαν να μην έχει συμβεί τίποτα στον τόπο από το 2010 και μετά, καλλιεργεί συστηματικά για λόγους μικροκομματικούς την αβεβαιότητα, η δυσπιστία των εταίρων και των αγορών, όταν βλέπεις την αντίδραση των αγορών που είναι με την ίδια ευκολία έτοιμες να βοηθήσουν, να επενδύσουν, να στηρίξουν, να αναβαθμίσουν την ελληνική οικονομία και με την ίδια ευκολία έτοιμες να αποσυρθούν, να χτυπήσουν, να κερδοσκοπήσουν, να κρεμάσουν τη χώρα «στα μανταλάκια» των διεθνών μέσων ενημέρωσης.
2. Δεύτερο ερώτημα: «Τι χειρότερο μπορούμε να πάθουμε;» (όπως λένε ορισμένοι)
Αυτό είναι το πιο επικίνδυνο, το πιο τραγικό ιστορικά ψέμα που ακούγεται. Βασίζεται στην πεποίθηση που έχει καλλιεργηθεί ότι το μνημόνιο, οι αποφάσεις του 2010, του 2011, του 2012 είναι αυτές που έφεραν την κρίση και όχι η κρίση αυτή που έφερε το μνημόνιο. Δηλαδή εξακολουθούν να πιστεύουν συμπολίτες μας, γιατί ακούνε κόμματα και πολιτικά πρόσωπα που το λένε αυτό, ότι θα μπορούσαμε να έχουμε αντιμετωπίσει τα προβλήματα χωρίς να καταβάλουμε καμία προσπάθεια, χωρίς κανένα κόστος, χωρίς καμία επίπτωση.
Αναρωτιέται κανείς τι θα συνέβαινε εάν είχε επικρατήσει η ασύντακτη χρεοκοπία; Εάν το ταμείο είχε αδειάσει; Εάν δεν υπήρχε το δάνειο; Εάν δεν υπήρχε η στήριξη από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα; Εάν δεν μπορούσες να εξυπηρετήσεις τις ταμειακές ανάγκες σου τις εσωτερικές; Εάν δεν είχε το ταμείο λεφτά για τους μισθούς και τις συντάξεις;
Ναι, υπήρξαν στιγμές που έπρεπε να κάνεις τεχνάσματα επί τεχνασμάτων για να βρεις την αναγκαία ρευστότητα, να έχεις λεφτά για να πληρώσεις μισθούς και συντάξεις, καθυστερώντας να πληρώσεις άλλες υποχρεώσεις του δημοσίου, σε προμηθευτές. Ή καθυστερώντας να επιστρέψεις το ΦΠΑ, ή καθυστερώντας να συμψηφίσεις άλλους φόρους, όπως δικαιούνται και περιμένουν πολλοί συμπολίτες μας.
Το μνημόνιο είναι το δάνειο και οι όροι του. Και οι όροι του ήταν σκληροί και συντηρητικοί, γιατί αυτή είναι η πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη. Αλλά δεν υπήρχε καμία άλλη λύση. Εάν μόνοι μας κάναμε την επιλογή της δημοσιονομικής προσαρμογής και της μείωσης του ελλείμματος, δεν θα διαλέγαμε ποτέ να το πετύχουμε αυτό σε πέντε χρόνια. Θα μπορούσαμε να το πετύχουμε σε 10, σε 15, αλλά κάποιος πρέπει να χρηματοδοτεί αυτή την προσπάθεια. Και όταν αυτός που στη χρηματοδοτεί σου επιβάλει όρους, πρέπει να σταθμίσεις τι είναι προτιμότερο: να πας στην περιπέτεια της ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας, ή να συμφωνήσεις ένα σχέδιο παρ' ότι αυτό δεν είναι το καλύτερο που θα μπορούσε να βρεθεί;
Ο ελληνικός λαός κατάφερε να αποφύγει το πιστωτικό γεγονός, να αποφύγει την πτώχευση, την διακοπή των εισαγωγών και των εξαγωγών, προστάτευσε τις καταθέσεις και τώρα έχουμε φτάσει στο σημείο που οι οίκοι αξιολόγησης είναι έτοιμοι να ανεβάσουν την Ελλάδα, ενώ κατεβάζουν σωρηδόν τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρωζώνης στην δική τους αξιολόγηση.
Ρωτάνε πολλοί, μα ακόμη και τώρα υπάρχει πρόβλημα εξόδου από το ευρώ;
Κανείς δεν σε αναγκάζει να βγεις από το ευρώ, δεν υπάρχει νομικός μηχανισμός, αλλά μπορείς ανέτως να οδηγηθείς στην πτώχευση, την ταπείνωση, την ήττα και την καταστροφή, έχοντας ευρώ. Και μετά να αγωνίζεσαι μόνος σου να βγεις, για να μπορέσεις να δώσεις λεφτά στην οικονομία σου, στις επιχειρήσεις, να μπορέσεις να δώσεις μισθούς και συντάξεις, να μπορείς να χρηματοδοτήσεις την πραγματική οικονομία και την κοινωνία.
3. Τρίτο ερώτημα: Μήπως βιαστήκαμε να πούμε ότι βγαίνουμε από το Μνημόνιο για λόγους πολιτικούς; Μήπως αυτό είναι που προκάλεσε εμπλοκή στις διαπραγματεύσεις;
Αυτό είναι εντυπωσιακό ως ερώτημα, γιατί το θέτουν κυρίως οι «αντιμνημονιακές» δυνάμεις που είναι εξαιρετικά δυσαρεστημένες που έχουμε θέσει το ζήτημα της εξόδου από το Μνημόνιο και της αλλαγής σελίδας!
Δεν υπάρχει κάποια συνωμοσία. Η εξήγηση είναι απλή: το ευρωπαϊκό πρόγραμμα, δηλαδή το ευρωπαϊκό δάνειο που είναι το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του δανείου, λήγει στις 31 Δεκεμβρίου του 2014. Ούτως ή άλλως δηλαδή, έπρεπε να δούμε τη νέα φάση μετά τη λήξη του προγράμματος. Εκτός κι αν θέλαμε νέο πρόγραμμα, δηλαδή νέο δάνειο.
Αλλά ευτυχώς η χώρα δεν χρειάζεται νέο δάνειο. Μπορεί να χρηματοδοτήσει τις ανάγκες της από τις αγορές γιατί έχει καταφέρει να επιβάλλει ένα μεγάλο κούρεμα του δημοσίου χρέους κατά 180 δισεκατομμύρια το 2012 και μια αναδιάρθρωση η οποία ελαφραίνει το χρέος και αυτό μειώνει τις ανάγκες χρηματοδότησης της χώρας. Και έχουμε μπροστά μας τεράστιες δυνατότητες.
Άρα τι έπρεπε να κάνουμε, τώρα που πλησιάζει η 31η Δεκεμβρίου; Να πούμε ότι θέλουμε νέο δάνειο; Να πούμε ότι θέλουμε να μείνουμε στο Μνημόνιο; Αυτό θα ήταν υπερβολική αυτοταπείνωση και μαζοχισμός.
Εκ πραγμάτων ανοίγει η νέα σελίδα στις σχέσεις μας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η νέα σελίδα είναι η αξιοποίηση υφιστάμενων πάγιων μηχανισμών που υπάρχουν για κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης χωρίς δάνειο, καλού – κακού όμως με θώρακα προστασίας και χωρίς νέα λεφτά. Γιατί ο θώρακας θα είναι τα 11 δις ευρώ που έχουν περισσέψει και που μειώνουν το χρέος. Γιατί νομικά τα επιστρέφουμε, διαγράφονται από το χρέος αλλά μένουν και στη διάθεσή μας ως απόθεμα της προληπτικής πιστωτικής γραμμής. Είναι η «καβάντζα». Για να αποκρούσουμε επιθέσεις των αγορών είπαμε να το μεταφέρουμε και στο μοντέλο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που το πρόγραμμά του συνεχίζεται μέχρι και το 2016. Αλλά επειδή εκεί οι όροι μπορεί να είναι από πλευράς επιτοκίου συγκρίσιμοι με την αγορά, να έχουμε τη δυνατότητα να διαλέγουμε ποιος μας δίνει καλύτερο επιτόκιο: η αγορά ή το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ώσπου να εξαντληθούν και τα λεφτά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Ούτε βιαστήκαμε, ούτε έχουμε πει τίποτε παράλογο, ούτε υπήρχε κανένας λόγος να υπάρχει εθνική αντιπαράθεση σε θέματα τόσο απλά και αυτονόητα που έπρεπε να κινητοποιήσουν όλες τις δυνάμεις του τόπου στην εθνική ομάδα διαπραγμάτευσης, για την οποία μιλάμε από το 2012.
Αλλά βεβαίως, η διαπραγμάτευση καθυστερεί όντως και έγινε δύσκολη για ένα και μόνο λόγο: γιατί εκεί που περιμέναμε να υπάρξει ελάχιστη υπευθυνότητα και σωφροσύνη και να στηριχθεί η Κυβέρνηση ως Κυβέρνηση του τόπου όχι ως Κυβέρνηση με συγκεκριμένη ταυτότητα πολιτική, εκεί που περιμέναμε να υπάρξει μια στοιχειώδης συμπαράσταση, τη στιγμή της εξόδου, δημιουργήθηκε μια εικόνα μιας χώρας ανεύθυνης, χωρίς συνέχεια, μιας χώρας η οποία είναι έτοιμη να κάνει τις πιο επικίνδυνες επιλογές για τον εαυτό της.
Οπότε οι συνομιλητές μας έγιναν δύσπιστοι και επιφυλακτικοί και θέλουν πρόσθετες εγγυήσεις ότι αυτά που συζητούν με την Κυβέρνηση δεσμεύουν τη χώρα. Όπως όταν ένα πλοίο πρόκειται να ταξιδέψει σε μια εμπόλεμη ζώνη, ο ασφαλιστής αυξάνει το ασφάλιστρο γιατί ο κίνδυνος μεγαλώνει.
Η πολιτική αβεβαιότητα είναι αυτή που δημιούργησε το πρόβλημα.
4. Τέταρτο ερώτημα: Γιατί φέραμε νωρίτερα την εκλογή;
Φέραμε νωρίτερα την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, για να μπορέσουμε να αποσαφηνίσουμε τον ορίζοντα και να αξιοποιήσουμε το δίμηνο ώστε να ολοκληρώσουμε τις διαδικασίες και με την Ευρωπαϊκή Ένωση και με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και να ανοίξουμε το κεφάλαιο της διευθέτησης του χρέους. Γιατί καταφέραμε το 2012 να κουρέψουμε 180 δις σε πραγματική παρούσα αξία, καταφέραμε να κάνουμε την καλύτερη αναδιάρθρωση (μεγάλη διάρκεια, μικρά επιτόκια, περίοδος χάριτος) και να ενσωματώσουμε ένα μηχανισμό περαιτέρω μείωσης, μόλις η Ελλάδα εμφανίσει πρωτογενή πλεονάσματα. Και είμαστε εδώ και έχουμε να το πάρουμε αυτό, αλλά θέλουμε δυο μήνες.
Ο ελληνικός λαός ξέρει ότι έχει μπροστά του δυο μήνες για να τα ολοκληρώσει όλα αυτά, ή να ξαναπέσει στο καθεστώς του Μνημονίου και της τρόικας επειδή ενδεχομένως θέλει να κάνει την επιλογή να κυβερνήσουν τη χώρα οι αντιμνημονιακές δυνάμεις!
5. Πέμπτο ερώτημα: Που βρίσκεται η διαπραγμάτευση;
Μέσα σε δυο μήνες πρέπει να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις για αλλαγή σελίδας. Αν δεν ολοκληρωθούν, θα παραταθεί το Μνημόνιο και η χώρα δεν θα έχει στρατηγική αλλά ούτε και πλαίσιο διαπραγμάτευσης με τους εταίρους της. Είναι μια ελεύθερη επιλογή, δημοκρατική επιλογή. Και αυτό αφορά και το χρέος όπως είπα, γιατί είμαστε έτοιμοι να αρχίσουμε τη συζήτηση για την οριστική διευθέτηση η οποία λίγο πολύ είναι συμφωνημένη από το 2012.
Η μία επιλογή είναι να συνεχίσουμε κανονικά. Η άλλη επιλογή είναι να κάνουμε εκλογές, να έχουμε μια άλλη Κυβέρνηση. Μπορεί και ξανά εκλογές και διαδικασίες διερευνητικών εντολών και συζητήσεις των Αρχηγών των Κομμάτων με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και στο μεταξύ να μην λειτουργεί η οικονομία, να μην λειτουργεί η διαπραγμάτευση, να μην έχουν λυθεί τα θέματα αυτά, να μην μπορεί να δανειοδοτηθούν οι επιχειρήσεις γιατί οι Τράπεζες θα είναι επιφυλακτικές, να μην μπορούμε να απορροφήσουμε το ΕΣΠΑ.
Ο Έλληνας πολίτης θέλει την αλήθεια, του λέμε την αλήθεια. Η αλήθεια είναι δυσάρεστη. Και όπως έχω πει κι άλλες φορές, σου λέει «τότε πες μου ένα ψέμα που είναι πιο ευχάριστο». Και μπορεί κάποιος με πάθος να ψηφίσει το ψέμα και αυτό έχει γίνει πολλές φορές στο παρελθόν. Και έτσι οδηγήθηκε η χώρα στην ταπείνωση.
6. Έκτο ερώτημα: Αν δεν συγκεντρωθούν οι 180 ψήφοι;
Υπάρχει η ευθύνη του κάθε Κόμματος και του κάθε βουλευτή. Συνομωσίες δεν υπάρχουν. Γιατί η ψηφοφορία είναι ανοιχτή, ονομαστική, ο κάθε βουλευτής σηκώνεται όρθιος και δημοσίως εκφωνεί την ψήφο του και κρίνεται από τους ψηφοφόρους του και από όλο το λαό. Μπορεί να κάνει και τη μια και την άλλη επιλογή.
Δεν μας ενδιαφέρουν οι αριθμοί, με την έννοια του παραγοντισμού. Δεν μετράμε κουκιά. Μετράμε συνειδήσεις ευθύνης και ιστορικές επιλογές. Ο καθένας αναλαμβάνει την ευθύνη του. Ο πολίτης, ο ελληνικός λαός αναλαμβάνει την δική του ευθύνη.
7. Έβδομο ερώτημα: Ποιος ο ρόλος του ΠΑΣΟΚ και της Δημοκρατική Παράταξης;
Το ΠΑΣΟΚ, που ο Ανδρέας Παπανδρέου, το θέλησε εξ αρχής ως εκφραστή της ευρύτερης δημοκρατικής παράταξης, πρέπει να εφαρμόσει τις δικές του πολιτικές συμμαχιών, να μη μείνει μόνο, με ψηλά τα σύμβολα, τις σημαίες του, τα εμβλήματα, το όνομά του. Αλλά με συνεργασίες, όπως πολλές φορές το κάναμε στο παρελθόν σε όλες τις κρίσιμες στιγμές. Έχουμε κάνει συνεργασίες με ανοίγματα εντυπωσιακά, όχι προς την κεντροαριστερά, αλλά και προς την κεντροδεξιά. Έχουμε εκλέξει βουλευτές επικρατείας, έχουμε δώσει θέσεις πολύ σημαντικές.
Το ΠΑΣΟΚ με όλο του το εύρος ως ΠΑΣΟΚ, έχοντας μαζί του και την ευρύτερη Δημοκρατική Προοδευτική Παράταξη, λειτουργεί ως εγγυητής της εθνικής σταθερότητας γιατί πάντα αυτό ήμασταν ιστορικά και πάντα αυτό θα είμαστε. Που σημαίνει ότι η πρότασή μας είναι πάλι η συσπείρωση όλων των προοδευτικών φιλοευρωπαϊκών υπεύθυνων δυνάμεων, ή πάντως όλων των δυνάμεων του δημοκρατικού τόξου που πιστεύουν στην υπεύθυνη και αληθινή εθνική στρατηγική.
Πορευόμαστε με δυσκολίες μεγάλες, αλλά δεν υπάρχει σταθερότητα προσανατολισμού της χώρας χωρίς το ΠΑΣΟΚ και τη Δημοκρατική Προοδευτική Παράταξη.
Το ΠΑΣΟΚ προχωρά αξιόπιστο και ενωμένο. Για μια ενότητα λόγου και πράξης. Πράξης πολιτικής, πράξης εθνικής και πράξης εκλογικής. Είναι η ρήτρα του παραβάν. Να είσαι ΠΑΣΟΚ μέσα στο παραβάν.
Ελπίζω ότι η σωφροσύνη του ελληνικού λαού θα διαμορφώσει διαφορετικά τις καταστάσεις. Τα λάθη γίνονται εύκολα. Η αποκατάσταση των ζημιών γίνεται πάρα πολύ δύσκολα.
Οι απειλές είναι ασύμμετρες
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου