ΠΑΣΟΚ: 38 χρόνια, 4 πρόεδροι στο τιμόνι

Τον τέταρτο πρόεδρό του αποκτά αύριο το ΠΑΣΟΚ, έξι μήνες μετά τη συμπλήρωση 37 χρόνων από την ίδρυσή του.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου παρουσιάζει την ιδρυτική διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ. Η ίδρυση του Κινήματος στις 3 Σεπτεμβρίου 1974 έμελλε να αλλάξει τη φορά των πραγμάτων στην Ελλάδα

Αρχίζει η εποχή του Ευάγγελου Βενιζέλου. Την προσδιορίζουν συνθήκες εντελώς διαφορετικές από εκείνες που επικρατούσαν, όταν τα ηνία του κόμματος κρατούσαν οι προκάτοχοί του. Οι εξελίξεις εξαρτώνται σήμερα από τα μέτρα που θα λαμβάνονται για την επάνοδο της χώρας σε τροχιά ανάπτυξης.

Αυτό σημαίνει κάθε άλλο παρά ότι όλα θα εξελιχθούν αναίμακτα. Οι αδιαφιλονίκητοι ηγέτες έχουν εκλείψει μάλλον οριστικά από τον πολιτικό ορίζοντα.

• Ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ Ανδρέας Παπανδρέου κράτησε το τιμόνι του Κινήματος 22 χρόνια.
• Τον ακολούθησε ο Κώστας Σημίτης, που έμεινε στην ηγεσία οχτώ χρόνια.
• Αλλα οκτώ χρόνια έμεινε επικεφαλής ο Γιώργος Παπανδρέου.

Η διαδοχή του Ανδρέα Παπανδρέου ήταν δύσκολη υπόθεση. Ο πρωθυπουργός της Αλλαγής παραμέρισε, όταν το θέλησε ο ίδιος και αφού είχε περάσει τη σκληρή δοκιμασία της νοσηλείας στο «Ωνάσειο» από το φθινόπωρο του 1995 μέχρι τις αρχές του 1996.

Η εποχή του Ανδρέα και η πρώτη διαδοχή

Ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ Ανδρέας Παπανδρέου κράτησε την ηγεσία του Kινήματος για 22 χρόνια. Το 1996 ανέλαβε την προεδρία ο Κ. Σημίτης

Ο Ανδρέας ήταν το ΠΑΣΟΚ. Η παραίτησή του από την πρωθυπουργία, έπειτα από ασφυκτικές πιέσεις κορυφαίων στελεχών, δεν συνοδεύτηκε με παραχώρηση της ηγεσίας του Κινήματος. Η διαδοχή έγινε μετά τον θάνατό του, τον Ιούνιο του 1996.

Στις 18 Ιανουαρίου 1996 ο Κώστας Σημίτης κέρδισε σε ειδική σύνοδο της Κοινοβουλευτικής Ομάδας την πρωθυπουργία. Συνυποψήφιοί του ήταν οι Γεράσιμος Αρσένης, Ακης Τσοχατζόπουλος και Γιάννης Χαραλαμπόπουλος.

Το «δαχτυλίδι» και η εκλογή

Ο Κωστας Σημίτης παρέδωσε το 2004 το περίφημο «δαχτυλίδι της διαδοχής» στον Γιώργο Παπανδρέου, ο οποίος με τη σειρά του καθιέρωσε την εκλογή προέδρου από τη λαϊκή βάση, μια καινοτομία που έτυχε αμέσως ευρείας αποδοχής

Ο Ανδρέας Παπανδρέου έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 77 ετών, στις 23 Ιουνίου 1996, μία εβδομάδα πριν από το 4ο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ. Σε αυτό το συνέδριο εξελέγη πρόεδρος του Κινήματος ο Κώστας Σημίτης. Παρότι μέχρι τότε προεδρία του Κινήματος και πρωθυπουργία της χώρας συνέπιπταν στο ίδιο πρόσωπο, ο Ακης Τσοχατζόπουλος θέλησε να διεκδικήσει από τον πρωθυπουργό την κομματική ηγεσία. Ομως οι σύνεδροι προτίμησαν να προσφέρουν στον Κώστα Σημίτη την «καθαρή λύση» που επεδίωκε.

Η παραίτηση Σημίτη
Στις 7 Ιανουαρίου 2004 ο Κώστας Σημίτης ανακοίνωσε την παραίτησή του από την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, αλλά παρέμεινε πρωθυπουργός μέχρι τις 10 Μαρτίου του ίδιου έτους, οπότε παρέδωσε την ηγεσία της χώρας στον Κώστα Καραμανλή. Η Νέα Δημοκρατία είχε κερδίσει τις εκλογές της 7ης Μαρτίου και ο αρχηγός της σχημάτισε κυβέρνηση.

Η αναμέτρηση του 2007 και οι αυριανές κάλπες

Γ. Παπανδρέου και Ευ. Βενιζέλος βρέθηκαν αντιμέτωποι για την προεδρία το 2007 μετά την ήττα του ΠΑΣΟΚ στις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου. Αύριο ο Ευ. Βενιζέλος είναι ο μοναδικός υποψήφιος για την προεδρία

Μία μέρα πριν ανακοινώσει την παραίτηση από την προεδρία του ΠΑΣΟΚ, δηλαδή στις 6 Ιανουαρίου, ο Κώστας Σημίτης συναντήθηκε με τον Γιώργο Παπανδρέου, τότε υπουργό Εξωτερικών. Στον δημοφιλέστερο μεταξύ των μελών της κυβέρνησης και πρωτότοκο γιο του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ παρέδωσε το διάσημο «δαχτυλίδι της διαδοχής».

Το δαχτυλίδι δεν χάρισε στον νέο αρχηγό την εκλογική νίκη, που για να έρθει, χρειάστηκαν τρεις αναμετρήσεις.

Ο Γιώργος Παπανδρέου ως ηγέτης του ΠΑΣΟΚ ήταν εκείνος που καθιέρωσε την ανάδειξη του προέδρου από τη βάση, δηλαδή από τα μέλη και τους φίλους του Κινήματος.

Στις 8 Φεβρουαρίου 2004, με αυτή τη διαδικασία, εξελέγη πρόεδρος. Αν και ήταν μοναδικός υποψήφιος, στις κάλπες έσπευσαν περισσότεροι από 1.000.000 εκλογείς.

Η δεύτερη ήττα σε βουλευτικές εκλογές, στις 16 Σεπτεμβρίου 2007, δημιούργησε τριβές. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος έθεσε θέμα ηγεσίας το ίδιο βράδυ των αποτελεσμάτων. Ο Γιώργος Παπανδρέου αποδέχτηκε την αναμέτρηση.

Στις 11 Νοεμβρίου στήθηκαν οι κομματικές κάλπες. Οι υποψήφιοι ήταν τρεις, οι Γιώργος Παπανδρέου, Ευάγγελος Βενιζέλος και Κώστας Σκανδαλίδης. Το ντέρμπι ήταν μεταξύ των δύο πρώτων. Επικράτησε ο Γιώργος Παπανδρέου.

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος είναι ο μοναδικός υποψήφιος για την προεδρία του ΠΑΣΟΚ στην αυριανή εκλογή για την ανάδειξη του νέου προέδρου του Κινήματος. Ανακηρύχτηκε από το Εθνικό Συμβούλιο της 11ης Μαρτίου. Στην κούρσα της διαδοχής επιχείρησε να τον ακολουθήσει και ο πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Χρήστος Παπουτσής. Ομως δεν κατόρθωσε να συγκεντρώσει (όπως και ο Στέφανος Τζουμάκας) τις 94 υπογραφές, που απαιτεί το καταστατικό για την έγκριση των υποψηφιοτήτων για την προεδρία.

Εκλογή σε ιστορική καμπή
Από τον Ανδρέα στον Βενιζέλο

Η αυριανή εκλογή του νέου προέδρου του ΠΑΣΟΚ συμπίπτει με μια ιστορική καμπή. Εχει ήδη κλείσει τον κύκλο της η εποχή της Μεταπολίτευσης. Μια νέα πολιτική περίοδος άρχισε κιόλας να γράφει Ιστορία. Το ΠΑΣΟΚ καλείται πάλι να πρωταγωνιστήσει.

Το κόμμα, που θεμελίωσε ο Ανδρέας Παπανδρέου, διαδραμάτισε κορυφαίο ρόλο σε όλο το διάστημα που μεσολάβησε από την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1974.

Η ίδρυση του ΠΑΣΟΚ στις 3 Σεπτεμβρίου 1974 έμελλε να αλλάξει τη φορά των πραγμάτων στην Ελλάδα. Ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου, ηγέτης του αντιδικτατορικού ΠΑΚ, υπήρξε αυτονόητος ηγέτης του Κινήματος. Ομως δεν έλειψαν οι τριγμοί και οι διαγραφές, για να βάλει την προσωπική σφραγίδα του και να μπορέσει ο νέος πολιτικός φορέας να χαράξει την πορεία προς την εξουσία.

Τον Ιούλιο του 1977 η συνδιάσκεψη του ΠΑΣΟΚ επιβεβαίωσε την κυριαρχία του Ανδρέα Παπανδρέου. Λίγους μήνες αργότερα, με τις βουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου, το κόμμα μπήκε σε τροχιά εξουσίας. Την εξουσία κατέκτησε τον Οκτώβριο του 1981 με ποσοστό 48% και 172 βουλευτές. Η ανάδειξη του προέδρου του ΠΑΣΟΚ γινόταν από τα συνέδρια του Κινήματος. Αυτό συνέβαινε επί των ημερών τόσο του Ανδρέα Παπανδρέου, όσο και του Κώστα Σημίτη.

Καινοτομία
Η ανοιχτή εκλογή από τη λαϊκή βάση αποτέλεσε μια καινοτομία του Γιώργου Παπανδρέου, που έτυχε αμέσως ευρείας αποδοχής. Ηταν μια διαδικασία που για πρώτη φορά επιχειρούνταν στην Ευρώπη. Με αυτή την έννοια χαρακτηρίστηκε και τολμηρή.

Μαζική υπήρξε η συμμετοχή των μελών και των φίλων του ΠΑΣΟΚ στη διαδικασία ανάδειξης του νέου προέδρου τον Φεβρουάριο του 2004. Πήραν μέρος περισσότεροι από 1.000.000 πολίτες. Το πείραμα πέτυχε και συνέτεινε στην ανασύνταξη του ΠΑΣΟΚ και την επαναφορά του σε ανοδική πορεία.

Σήμερα, ο Ευάγγελος Βενιζέλος είναι αποφασισμένος να βαδίσει για την ανατροπή των δημοσκοπικών ευρημάτων και την αναγέννηση του ΠΑΣΟΚ. Εκ των πραγμάτων, το πρώτο βήμα γίνεται με την επιτυχή διενέργεια των αυριανών εκλογών για τον πρόεδρο του Κινήματος.

ΘΟΔΩΡΗΣ ΡΟΥΜΠΑΝΗΣ

ethnos