Το παρασκήνιο πίσω από την ιστορική συμφωνία για Εθνική Ενότητα

Η αντίστροφη μέτρηση για την τελική επίτευξη της συμφωνίας για κυβέρνηση συνεργασίας άρχισε από τα μεσάνυχτα της Παρασκευής. Την ώρα που ο Γ. Παπανδρέου έπαιρνε την ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής και ο Αντ. Σαμαράς απέρριπτε την πρόταση του Πρωθυπουργού ζητώντας ως «μόνη λύση» τις εκλογές, όλοι μιλούσαν για ναυάγιο. Η χώρα βρίσκονταν στον μπροστά από τον γκρεμό, με το ένα πόδι στον... αέρα και έτοιμο να βρεθεί και το άλλο εκεί για την ελεύθερη πτώση.

Στα πηγαδάκια της Βουλής δεν έλειπαν οι μικροεντάσεις ανάμεσα σε στελέχη του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, που κατηγορούσαν οι μεν τους δε για το διαφαινόμενο ναυάγιο. Τα ξένα δίκτυα μετέδιδαν ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου επιβίωσε μεν της ψήφου εμπιστοσύνης αλλά η αντιπολίτευση δεν συναινούσε. Και κάπως έτσι οι πιέσεις προς όλες τις κατευθύνσεις γίνονταν ολοένα και πιο ασφυκτικές, εντός και εκτός Ελλάδος.

Αμέσως σχεδόν άρχισαν οι διαρροές από την Ευρώπη ότι έχει δοθεί η εντολή να αναζητηθούν οι τρόποι εξόδου της χώρας από το ευρώ, ενδεχομένως και από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στα παρασκήνια λέγονταν ότι έπεσαν και τηλέφωνα από τα επιτελεία των Μέρκελ και Σαρκοζί προς το κόμμα της ΝΔ για να συναινέσει έστω και την ύστατη στιγμή. Και να μην έπεσαν όμως, οι δημόσιες δηλώσεις αρκούσαν, όπως του συντονιστή εξωτερικής πολιτικής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Ελμαρ Μπροκ που χαρακτήρισε «ανεύθυνη» την στάση Σαμαρά αλλά και του προέδρου της ΚΟ των Σοσιαλδημοκρατών Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγιερ που κάλεσε την Μέρκελ να πάρει τον πρώτο αεροπλάνο και να πάει στην Αθήνα για να «συνετίσει» τον Σαμαρά.

Όπως γίνεται αντιληπτό, οι πιέσεις ήταν πιο ασφυκτικές προς την πλευρά του προέδρου της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Στην Λεωφόρο Συγγρού οι συσκέψεις ήταν συνεχείς και διαδοχικές. «Ήδη κάναμε μεγάλα βήματα», υποστήριζαν στενοί συνεργάτες του Αντ. Σαμαρά, τονίζοντας ότι προαπαιτούμενο για οποιαδήποτε κυβέρνηση συνεργασίας είναι η προηγούμενη παραίτηση του Πρωθυπουργού. «Να παραιτηθεί και να αφήσει την χώρα ακυβέρνητη, στο κενό;», απαντούσε η άλλη πλευρά, τονίζοντας ωστόσο ότι ο Γιώργος Παπανδρέου έχει την «ειλικρινή πρόθεση» να αποχωρήσει εφόσον βρεθεί το πρόσωπο κοινής αποδοχής αλλά και εφόσον συμφωνηθούν οι βασικές αρχές της πολιτικής που θα ακολουθηθεί από την κυβέρνηση συνεργασίας που θα σχηματιστεί.

Η συνάντηση του Γ. Παπανδρέου με τον Κ. Παπούλια το μεσημέρι του Σαββάτου όπου ο πρωθυπουργός επανέλαβε την πρόθεσή του να αποχωρήσει αλλά προσέθετε και ένα «αν χρειαστεί» και η άμεση απάντηση του Αντ. Σαμαρά, έχοντας μάλιστα στο πλευρό του τους δύο αντιπροέδρους της Δ. Αβραμόπουλο και  Στ. Δήμα ώστε να φανεί ότι το κόμμα είναι ενωμένο σε αυτήν την δύσκολη συγκυρία, ήταν τα δυο επεισόδια του Σαββάτου που όμως ελάχιστα είχαν βοηθήσει για να επέλθει η σύγκλιση. Μέχρι και εκείνο το σημείο πηγές και από τα δύο κόμματα διέρρεαν ότι δεν υπήρχε καμία επαφή μεταξύ Παπανδρέου και Σαμαρά. Η ΝΔ υποστήριζε ότι έχει ρίξει πολύ νερό στο κρασί της, επέμενε όμως έντονα στην παραίτηση Παπανδρέου (για να μπορέσει πιθανότατα να δικαιολογήσει στους ψηφοφόρους της την στροφή αυτή σε σχέση με την σκληρή αντιμνημονιακή πολιτική των προηγούμενων μηνών). Σε αυτήν την γραμμή εξακολουθούσε να βρίσκεται και το μεσημέρι της Κυριακής ο Αντώνης Σαμαράς, κατά την διάρκεια της δικής του συνάντησης με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ωστόσο, πλέον ήταν ουσιαστικά το μόνο προαπαιτούμενο που πλέον ζητούσε η γαλάζια πλευρά για να επιτευχθεί η πολυπόθητη συμφωνία.

Λίγο πριν την συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου της Κυριακής, που αρχικά είχε προγραμματιστεί για τις 6.00 το απόγευμα, πήγε τελικά δυο ώρες πίσω και ξεκίνησε στο... ενδιάμεσο (δηλ. λίγο πριν τις 5.00μμ) τα ξένα πρακτορεία είχαν αρχίσει να μεταδίδουν το νέο τελεσίγραφο Όλι Ρεν, που ζητούσε άμεσα κυβέρνηση συνεργασίας κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για την Ελλάδα. Τα χρονικά περιθώρια στένευαν για μια λύση μέσα στην ημέρα, δεδομένου ότι τα μεσάνυχτα θα άνοιγαν οι ασιατικές αγορές και με την Ιταλία να βρίσκεται επίσης σε ευάλωτη θέση, ουδείς μπορούσε να εγγυηθεί τις εξελίξεις από το πρωί της Δευτέρας. Στο Υπουργικό ο Γ. Παπανδρέου προσήλθε με τον γνωστό οδικό χάρτη των επτά σημείων που είχε ετοιμάσει ο Ευ. Βενιζέλος. Τα κεφάλια των περισσότερων ήταν σκυθρωπά, αφού όλοι ήξεραν ότι αυτή θα ήταν η τελευταία του συνεδρίαση με αυτήν την σύνθεση και υπό την συγκεκριμένη ηγεσία. Όλοι λένε ότι δεν έγινε συζήτηση για ονοματολογία, ωστόσο ορισμένοι υπουργοί διαμήνυσαν ότι δεν θα δεχόντουσαν Πρωθυπουργό από άλλον κομματικό χώρο, σαν την περίπτωση του Πέτρου Μολυβιάτη που είχε αρχίσει να ψιθυρίζεται από το πρωί.

Ενώ βρίσκονταν σε εξέλιξη το Υπουργικό, έγινε γνωστό ότι θα ακολουθούσε συνάντηση Παπανδρέου – Σαμαρά υπό τον Παπούλια το βράδυ. Ακόμα και με το κλείσιμο του συγκεκριμένου ραντεβού διαδραματίστηκε ένα θρίλερ και ένα παιχνίδι εντυπώσεων. Τελικά, οι δύο πλευρές συμφώνησαν γύρω στις 6.30 το απόγευμα και δυο ώρες μετά Παπανδρέου και Σαμαράς περνούσαν την πόρτα του Προεδρικού Μεγάρου, συνοδευόμενοι από δύο στενούς συνεργάτες ο καθένας. Περιμένοντας τον Παπούλια, οι δύο πρώην συμφοιτητές και συγκάτοικοι στην Βοστώνη σχεδόν 35 χρόνια πριν και νυν συγκάτοικοι στην... τρέλα της εξουσίας, είχαν ένα πρώτο τρίλεπτο τετατέτ. Έμειναν για αρκετή ώρα μαζί και μετά την αποχώρηση Παπούλια, μέχρι τα επιτελεία να συντάξουν και να "χτενίσουν" από κοινού με την Προεδρία της Δημοκρατίας την περίφημη ανακοίνωση. Ο Παπανδρέου δεν παραιτήθηκε άμεσα, δεσμεύθηκε όμως να το κάνει μόλις σχηματιστεί η νέα κυβέρνηση. Ο Σαμαράς αποδέχθηκε να στηρίξει κάτι που μέχρι σήμερα αφόριζε. Οι περαιτέρω λεπτομέρειες θα καθορίζονταν την Δευτέρα, αλλά το μεγάλο βήμα είχε γίνει.

Πλέον το όνομα που έπαιζε ολοένα και πιο έντονα για επόμενος Πρωθυπουργός ήταν του Λουκά Παπαδήμου, νυν οικονομικού συμβούλου του Παπανδρέου, που φέρεται να χαίρει εκτίμησης και στην ΝΔ αλλά κυρίως και στο εξωτερικό εξαιτίας της θητείας του στην αντιπροεδρία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ωστόσο υπάρχει το σοβαρό εμπόδιο ότι εφόσον δεχτεί, θα κληθεί να εφαρμόσει κάτι για το οποίο έχει αρθρογραφήσει ενάντια, καθώς ήταν αντίθετος στο περίφημο «κούρεμα». Ο ίδιος βρίσκονταν για μια διάλεξη στην Βοστώνη και οι δραματικές εξελίξεις τον εύρισκαν κυριολεκτικά στον αέρα, επιστρέφοντας στην Αθήνα. Ως εναλλακτικό όνομα λέγεται ότι ο Παπανδρέου είχε στο χαρτοφυλάκιό του αυτό του Νικηφόρου Διαμαντούρου, νυν ευρωπαίου διαμεσολαβητή, με εγνωσμένο επίσης κύρος στην Ευρώπη. Η ίδια πρόταση διατηρεί δύο αντιπροέδρους στην κυβέρνηση, με τη μία θέση να καταλαμβάνει ο Ευάγγελος Βενιζέλος και την άλλη κάποιο στέλεχος από τη ΝΔ και πιθανότερο όνομα τον πρώην επίτροπο και νυν αντιπρόεδρο του κόμματος Σταύρο Δήμα. Ωστόσο η ΝΔ είχε ξεκαθαρίσει ότι ζητά τεχνοκράτες και σε κάθε περίπτωση όχι κομματικά της στελέχη σε αυτήν την μεταβατική κυβέρνηση, ώστε να έχει την μικρότερη δυνατή κυβερνητική φθορά. Παράλληλα, απαιτεί μεταβατικούς υπουργούς σε τουλάχιστον τέσσερα υπουργεία: Εσωτερικών, Δικαιοσύνης,  Προστασίας του Πολίτη και την θέση του κυβερνητικού εκπροσώπου. Επίσης ζητούσε την αντικατάσταση τουλάχιστον άλλων δύο υπουργών: Άμυνας και Εξωτερικών.

Ώρα 10.23 το βράδυ ακριβώς άρχισε να μοιράζεται έξω από το Προεδρικό Μέγαρο η ανακοίνωση με την συμφωνία. Ένα «ουφ» βγήκε από τα χείλη του μέσου Έλληνα, αλλά και του μέσου Ευρωπαίου. Λίγο αργότερα τρία κορυφαία στελέχη της ΝΔ, στενοί συνεργάτες του Αντ. Σαμαρά, περνούσαν την πόρτα του υπ. Οικονομικών στην Ζαλοκώστα και είχαν μια πρώτη ενημέρωση από τον Ευ. Βενιζέλο και τον λοιπό οικονομικό επιτελείο ενόψει της σημερινής συνεδρίασης του Γιουρογκρουπ. Η συγκυβέρνηση ήταν γεγονός. Η χώρα ξαναπήρε τα πόδια της από τον γκρεμό. Δεν έχει απομακρυνθεί και πολύ βέβαια, αλλά δεν έχει πέσει και σε αυτόν. Ακόμα, τουλάχιστον. Έχει μια ακόμα ευκαιρία. Την τελευταία...

star.gr