Tου Λευτέρη Μ. Καρχιμάκη ; Ο Δρακουμέλ, Ο Βέιντερ, ο Σάουρον και το Δημόσιο

Του Λευτέρη Μ. Καρχιμάκη
Με αφορμή, τις επικείμενες ιδιωτικοποιήσεις της δημόσιας περιουσίας και την δαιμονοποίηση εν γένει του δημόσιου τομέα, αποφάσισα να ενδώσω στην αντιδραστική μου φύση και κόντρα στα σημάδια των καιρών να προσπαθήσω να το υποστηρίξω. Κατά την γνώμη μου, οι παθογένειες του δημοσίου είναι δεδομένες, αλλά σε μεγάλο βαθμό αναστρέψιμες και σε καμία περίπτωση ικανοποιητικές για να ταυτιστεί αυτό στην κοινή συνείδηση με τους τηλεοπτικούς και κινηματογραφικούς κακούς που όλοι, λίγο πολύ, μισήσαμε. Αντίθετα ο δημόσιος τομέας είναι απαραίτητος τόσο στον οικονομικό όσο και στον κοινωνικό τομέα, ως μέσο ρύθμισης της οικονομίας και κυρίως άμβλυνσης κοινωνικών ανισοτήτων.

Σε αντίθεση με τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, πρώτο μέλημα των δημοσίων, δεν είναι ( ή δεν θα έπρεπε να είναι) το κέρδος αλλά η παροχή σχετικά υψηλού επιπέδου υπηρεσιών σε χαμηλό κόστος, ώστε αυτές να είναι προσιτές στο σύνολο του λαού ανεξαρτήτως οικονομικού υπόβαθρου, κοινωνικής τάξης κ.ο.κ ! Με αυτόν τον τρόπο, εξασφαλίζεται μια Α΄ κοινωνική ευρυθμία που επιτρέπει στην οικονομία να αναπτυχθεί ελλείψει των διαφόρων εντάσεων που την παρακωλύουν, ενώ ο τζίρος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων ενισχύεται αφού η ευρεία καταναλωτική βάση έχει λύσει τις πρωτεύοντες βιοποριστικές της ανάγκες.

Παράλληλα, όταν υπάρχει το νομοθετικό πλαίσιο για την αποφυγή δημόσιων μονοπωλίων, ο κρατικός φορέας μπορεί να εντείνει τον ανταγωνισμό,να τονώσει την ανάπτυξη και να παρεμποδίσει τις όποιες προσπάθειες τεχνητής υπερτίμησης των προϊόντων. Η εδραίωση των καρτέλ και των μονοπωλίων είναι σχεδόν αδύνατη ενώ παρέχονται κίνητρα στο συνήθως, κακά τα ψέματα, νωθρό δημόσιο να λειτουργήσει στο 100% των δυνατοτήτων του. 

Την ίδια στιγμή η απουσία, ενός ισχυρού δημόσιου φορέα, ιδιαίτερα σε φύσει κοινωνικά αγαθά όπως το νερό, ο ηλεκτρισμός, οι μεταφορές αλλά και το τραπεζικό σύστημα μπορεί να αποβεί μοιραία. Ας τα πάρουμε λοιπόν με την σειρά : 

Νερό (ΕΥΑΘ-ΕΥΔΑΠ) :

Το νερό αποτελεί ίσως τον πιο πολύτιμο φυσικό πόρο για την επιβίωση του ανθρώπου, είναι ένα προϊόν που έχει φυσική τάση προς το μονοπώλιο, και το κράτος οφείλει να έχει το πλειοψηφικό πακέτο στην διακίνηση και διαχείρισή του. Γιατί; Επειδή διαχρονικά, το πείραμα ιδιωτικοποίησης έχει αποτύχει ! Δεν θα αναφερθώ στις θεωρητικά λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες τις λατινικής Αμερικής. Αντίθετα θα σας θυμίσω την παραχώρηση της ύδρευσης του Παρισιού από τον δήμαρχο Σιράκ, σε δύο μεγάλες εταιρίες ύδρευσης την Veolia και την Suez. Μέσα σε μία δεκαετία τα τιμολόγια, παρά του θεωρητικού ανταγωνισμού αυξήθηκαν κατά περίπου 260%, μέχρι που το δημόσιο επανέκτησε τον χώρο της ύδρευσης το 2001, όποτε και άρχισε η σταδιακή μείωση των τιμολογίων. Στην Ελλάδα οι δύο αυτές εταιρίες είναι υποψήφιες για την εξαγορά της ΕΥΑΘ, Γιατί να μην επαναληφθεί το προαναφερθέν σενάριο;     

Ηλεκτρισμός (ΔΕΗ) : 

Σήμερα, δεν είναι λίγοι οι θιασώτες της πώλησης της ΔΕΗ σε ιδιώτες. Ωστόσο η ΔΕΗ είναι μια κερδοφόρος επιχείρηση, αλλά ακόμα και αν δεν ήταν, η ιστορία της απόλυτης ενεργειακής ιδιωτικοποίησης έχει γραφτεί με τα μελανότερα των χρωμάτων. Στην γενέτειρα της οικονομικής αυτορύθμισης, του νεοφιλελευθερισμού και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, την Αμερική, η προσπάθεια  πλήρους απεμπλοκής του κράτους από την παραγωγή και διακίνηση ενέργειας ναυάγησε. Στην πολιτεία της Καλιφόρνια, παρά την ύπαρξη πολλών υποθετικά ανταγωνιστικών μεταξύ τους εταιριών, η τιμή του ρεύματος εκτοξεύτηκε σε.... τραγελαφικά επίπεδα. Μάλιστα, οι ιδιώτες δεν δίσταζαν να προκαλούν τεχνητές κρίσεις για να επιτύχουν την ανατίμηση των τιμολογίων!
 ΤΡΕΝΑ (ΟΑΣΑ) : 
Αποδεδειγμένα, τα τρένα είναι μία επιχείρηση που αδυνατεί να λειτουργήσει ικανοποιητικά όταν δεν υπάρχει τουλάχιστον μία κρατική εταιρία. Ακόμα και η βρετανίδα Σιδηρά κυρία, δεν προσπάθησε να "αποδεσμευτεί" από το "βάρος" τους.  Όταν αυτό συνέβη τόσο σε Αγγλία όσο και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, τα ατυχήματα πολλαπλασιάστηκαν. Ο ιδιώτης δεν θα ενδιαφερθεί για την ποιότητα αλλά για το κέρδος η συντήρηση τόσο των τρένων όσο και των σιδηροδρόμων θα περάσει σε δεύτερη μοίρα. Δεν είναι όμως, μόνο το ζήτημα της ποιότητας. Τα τρένα στην Ελλάδα θα μπορούσαν να αποτελούν αν όχι έναν κερδοφόρο, τουλάχιστον ένα μη ζημιογόνο οργανισμό. Όταν το ελληνικό κράτος αγοράζει τρένα τα οποία δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν στους ελληνικούς σιδηροδρόμους εξαιτίας της έλλειψης της αντίστοιχης υποδομής ή όταν κατασκευάζονται γραμμές οι οποίες ποτέ δεν χρησιμοποιούνται η ευθύνη δεν βαραίνει τον οργανισμό αυτόν καθ' αυτόν αλλά του υψηλά ιστάμενους διοικούντες. Δεν χρειάζεται κάποιο κοστοβόρο σχέδιο, αντίθετα μια απλή νομοθετική ρύθμιση περί ελέγχου και διαφάνειας στις υπουργικές και όχι μόνον αποφάσεις θα αρκούσε.
ΤΡΑΠΕΖΕΣ  :
Στην Ελλάδα της Κρίσης, και της τραπεζικής ανακεφαλαιοποίησης, το ελληνικό κράτος έχει διαθέσει ένα τεράστιο κεφάλαιο χάριν της τραπεζικής διάσωσης. Παρόλα αυτά τα χρήματα αυτά ουσιαστικά δεν έχουν αντίκρισμα, πρακτικά δωρήθηκαν. Το ελληνικό κράτος δεν ασκεί δικαιώματα μετόχου και δεν μπορεί να επέμβει στην οικονομία "ρίχνοντας" τα δοθέντα χρήματα στην πραγματική οικονομία.Δηλαδή, που πάνε τα λεφτά και πως αποδίδουν για την έξοδο από την κρίση, την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή. Η κεντρική εξουσία είναι ανάγκη να κατέχει έναν ισχυρό εθνικό τραπεζικό πυλώνα για να προστατεύσει την οικονομία των μικρομεσαίων από την ωμότητα του άκρατου νεοφιλελευθερισμού.  Πιο συγκεκριμένα, το κράτος θα πρέπει να χρησιμοποιήσει την πιθανή κρατική τράπεζα για την παροχή δανείων που θα δώσουν ώθηση στην οικονομία και θα προσφέρουν την πολυπόθητη αλλά δυσεύρετη ρευστότητα.  Η όξυνση του ανταγωνισμού σε επίπεδο καταθέσεων, επιτοκίων κλπ. θα αποτελέσει μόνο ένα από τα πιθανά πλεονεκτήματα ενώ τα ολιγοπώλια θα σπάσουν, η αγορά θα κινηθεί η οικονομία θα αναγεννηθεί.
Εν ολίγοις, το δημόσιο δεν είναι ούτε ο Δρακουμέλ, ούτε ο Βεϊντερ των παιδικών μας χρόνων. Το δημόσιο όπως και ο ιδιωτικός τομέας έχουν αντίστοιχα τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα τους. Μήπως ήρθε η ώρα να απαλλαχτούμε από τον νεοφιλελεύθερο δογματισμό και από τις δυσεύρετες πλέον κομμουνιστικές παρωπίδες;

 Του Λευτέρη Μ. Καρχιμάκη
Γιος του πρώην  Γραμματέα Πασοκ

Δημοκρατικοί Ορίζοντες