ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΔΡΕΑ ΩΣ ΤΟΝ ΑΛΕΞΗ.
Η πολύχρονη «εσωκομματική πάλη» θα διαμορφώσει στο πρώτο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, που έγινε με …δέκα χρόνια καθυστέρηση, το 1984- ένα «εθνικό-κρατικό κόμμα» με βασική ιδεολογία του την ίδια την εξουσία. Η Ελλάδα δεν θα φύγει από το ΝΑΤΟ, ούτε από την ΕΟΚ.
Ως «αριστερό ισοδύναμο» ο Ανδρέας Παπανδρέου θα υποδεχτεί για πρώτη φορά στην Αθήνα έναν Ρώσο πρωθυπουργό. Τον Νικολάι Τιχόνοφ. Τριάντα χρόνια αφότου είχε ξεφύγει από ενέδρα συντρόφων του στα σύνορα με την Αλβανία, εμφανίζεται στο αεροδρόμιο με μαύρο γυαλί και μπερέ και ο αρχηγός του «Δημοκρατικού Στρατού» Μάρκος Βαφειάδης. Θα συναντηθεί με τον αντίπαλό του στον Εμφύλιο, στρατηγό Τσακαλώτο, σε ένα εγκάρδιο κλίμα και θα αποσυρθεί διακριτικά στα πίσω έδρανα του Κοινοβουλίου ως βουλευτής του ΠΑΣΟΚ. Ο Εμφύλιος έχει τελειώσει. Η κυβέρνηση είναι όλων των Ελλήνων.
Η κατάργηση της προίκας, του κουρέματος και της ποδιάς στα σχολεία , ο πολιτικός γάμος είναι μερικά μέτρα «εκδημοκρατισμού». Η πορεία για τον «τρίτο δρόμο προς το σοσιαλισμό» έχει ξεκινήσει με πολλές ελπίδες, αλλά με ενάμισι εκατομμύριο dollars -του πακέτου Ντελόρ- μόνο μέσα σε μια χρονιά, ο Ανδρέας ξέχασε να αποχωρήσει από την ΕΟΚ και το ΝΑΤΟ, το «ίδιο συνδικάτο».
Έχει επεξεργασθεί όμως ένα χρονοδιάγραμμα απομάκρυνσης των αμερικανικών βάσεων, όταν ο Αργύρης Καμπούρης με ένα καλάθι χαρίζει στην Ελλάδα το πρωτάθλημα Ευρώπης. «Ελλάδα μπορείς να προκριθείς»!
Κανένας δεν θυμάται όλα αυτά τα «τριτοκοσμικά» την εποχή που η φοιτητική παράταξη του ΠΑΣΟΚ οργανώνει πάρτυ στο πανεπιστήμιο με την Τζούλια Αλεξανδράτου. Κι ούτε φαντάζεται πως ο υπουργός Άμυνας της «πρώτη φορά» αριστερής κυβέρνησης θα προσφέρει ένα νησί για βάση στους αμερικάνους που όχι μόνο είναι φίλοι μας, αλλά και υποστηρικτές μας. Η λέξη «σοσιαλισμός» πλέον αποφεύγεται.
Οι διαμάχες των δελφίνων
Οι διάδοχοι του Ανδρέα προτιμάνε να μιλάνε αντί για «εργάτες-αγρότες-φοιτητές» για αταξικούς πολίτες ή «νοικοκυραίους». Ο Γεννηματάς που θα διαδεχόταν τον Ανδρέα πέθανε νωρίς. Ο «Άκης» που έχασε για ψήφους την αρχηγία και πρωθυπουργία είναι φυλακή. Ο Σημίτης και ο Γιώργος Παπανδρέου είναι έξω από την πολιτική κονίστρα. Κανένας δεν φαντάζεται ότι ίσως ο διάδοχος του Ανδρέα θα προέρχεται από άλλο κόμμα, όταν το 1989, από τις φυλακές του Σάλεμ ο Κοσκωτάς στέλνει διαρκώς κασέτες στις εφημερίδες.
Ο ηγέτης της δημοκρατικής παράταξης κατηγορείται από τους αντιπάλους του για υποκλοπές τηλεφώνων, εμπόριο όπλων, μοιχεία, μια «ροζ» βίλα και τρομοκρατία. Ο Ανδρέας ζητεί «λιγότερη ανανδρία». Εχει υποβληθεί σε εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς στο Λονδίνο, όταν επιστρέφει στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, σκιά του εαυτού του.
Το ΠΑΣΟΚ θα χάσει τις εκλογές το 1990 -με 39%- και θα ακολουθήσει μια «οικουμενική» κυβέρνηση με τη συνεργασία Αριστεράς-Δεξιάς και στόχο την «κάθαρση». Το 1993, ο Ανδρέας Παπανδρέου επιστρέφει στην κυβέρνηση με τη νόμιμη σύζυγό του και πρώην ερωμένη «Μιμή» και σακάκι Armani, αλλά θα ξαναφύγει για το Ωνάσειο. Ο Θόδωρος Πάγκαλος τον λέει «δωρολήπτη».
Η Βάσω Παπανδρέου, παλιά αγαπημένη του Ανδρέα, μαγειρεύει στο σπίτι της στο Χαλάνδρι κοτόπουλο μιλανέζ με αγκινάρες και σπανακόπιτα για τον Παρασκευά Αυγερινό, τον Θόδωρο Πάγκαλο και τον Κώστα Σημίτη, που θα είναι απροσδόκητα -μετά το θάνατο του Γιώργου Γεννηματά- ο νέος πρόεδρος του κινήματος. Ηταν εκείνος που το 1980, όταν ο Ανδρέας κατακεραύνωνε τα μονοπώλια της Ευρώπης με μια αφίσα με το χάρτη της Ελλάδας, που έγραφε «ΠΩΛΕΙΤΑΙ», διαγράφηκε για μία άλλη που έλεγε: «Οχι στην ΕΟΚ των μονοπωλίων. Ναι στην Ευρώπη των λαών».
Η περιπετειώδης σύλληψη του Κούρδου ηγέτη Οτσαλάν στην Κένυα όταν η Ελλάδα τον απέπεμψε, είναι η απόδειξη της νέας πολιτικής ταυτότητας του άλλοτε «αντιιμπεριαλιστικού» κινήματος. Το νέο «εκσυγχρονιστικό» ΠΑΣΟΚ έχει ένα νέο «ευρωπαϊκό» όραμα.
Στην εποχή του <εκσυχρονισμού>.
Το «νέο ελληνικό όνειρο», η «Ισχυρή Ελλάδα» του Κώστα Σημίτη είναι μια νεόπλουτη κυρία, που ωστόσο είναι ο φτωχός συγγενής ανάμεσα στους πλούσιους Ευρωπαίους. Η αλήθεια θα φανεί το 2004. Η Ελλάδα σα να αγόρασε ένα ακριβό φόρεμα, που δεν είχε να πληρώσει. Η χρεοκοπία θάρθει αργότερα. Κι όπως πάντα η ταπείνωση θα πάρει την μορφή της «εθνικής υπερηφάνειας» όπου για όλα φταίνε οι ξένοι που μας δανείζανε για να χρεοκοπήσουμε –σκηνές υστερίας, αυτοκτονίες, τα συνδικάτα κυκλώνουν την Βουλή. Δεν θέλουν ούτε επανάσταση, ούτε μεταρρύθμιση, ούτε αλλαγή. Θέλουν αυτά που τους είχαν υποσχεθεί.
Η Ελλάδα μπήκε στη ζώνη του ευρώ με «μαγειρεμένα» στοιχεία. Σα λαθρομετανάστης. Φυσικά κανένας δεν φαντάζεται ακόμα τότε τι θα συμβεί. Ο Σημίτης βλέποντας ότι χάνει τις εκλογές παραδίδει το δαχτυλίδι της διαδοχής στον άλλωστε δημοφιλή «Γιωργάκη» που ηττάται με απίστευτη φιλοτιμία από τον Κώστα Καραμανλή. Αυτό δεν τον εμποδίζει να φτιάξει νέα γραφεία από γυαλί με σάουνα και γυμναστήριο ή να σχεδιάσει ένα νέο σήμα του κόμματος, πιο αρτίστικ και να βρει στη θέση των παλιών συνθημάτων ένα σύνθημα απλό, εύληπτο και κατανοητό. «Πάμε μαζί!». Αλλά που; Το «κίνημα» είχε ήδη τελειώσει.
Τη θέση του πήρε ένας πολιτικός οργανισμός που επικοινωνιολόγοι και οι λογογράφοι είναι πιο σημαντικοί από τις οργανώσεις βάσεις, τις τοπικές οργανώσεις που η μία μετά την άλλη κλείνουν και οι παλιατζήδες αναρωτιούνται τι μπορούν να κάνουν αυτές τις παλιο-πινακίδες με τον πράσινο ήλιο.
Το όραμα της «Δανίας του Νότου» με «πράσινη ανάπτυξη», όπου οι βελτιωμένοι Ελληνες δεν θα καπνίζουν δημόσια και θα καλλιεργούν σπαράγγια ή θα εργάζονται σε φωτοβολταϊκά πάρκα είναι φαιδρό. Ο «βλαξ ή ιδιοφυής», σύμφωνα με μια γερμανική εφημερίδα, Παπανδρέου, είχε ήδη συμφωνήσει τη δανειακή σύμβαση, όταν σκέφτηκε να ρωτήσει και το λαό με ένα δημοψήφισμα. Τα χρηματιστήρια αναστατώνονται. Οι Μέρκελ και Σαρκοζί δείχνουν την πόρτα εξόδου της Ευρωζώνης για την Ελλάδα.
Το όραμα της «Δανίας του Νότου» με «πράσινη ανάπτυξη», όπου οι βελτιωμένοι Ελληνες δεν θα καπνίζουν δημόσια και θα καλλιεργούν σπαράγγια ή θα εργάζονται σε φωτοβολταϊκά πάρκα είναι φαιδρό. Ο «βλαξ ή ιδιοφυής», σύμφωνα με μια γερμανική εφημερίδα, Παπανδρέου, είχε ήδη συμφωνήσει τη δανειακή σύμβαση, όταν σκέφτηκε να ρωτήσει και το λαό με ένα δημοψήφισμα. Τα χρηματιστήρια αναστατώνονται. Οι Μέρκελ και Σαρκοζί δείχνουν την πόρτα εξόδου της Ευρωζώνης για την Ελλάδα.
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος υποκαθιστά τον πρωθυπουργό, που πάει στο γυμναστήριο, ενώ τον ψάχνει όλη η Ευρώπη. Για πρώτη φορά -στις 4 Νοεμβρίου 2011- μια κυβέρνηση παίρνει ψήφο εμπιστοσύνης για να φύγει ο πρωθυπουργός. Η κυβέρνηση αποδεικνύεται μια μη κυβερνητική οργάνωση. Κι όταν ο κόσμος που ψήφισε με 44% τον φέρελπι νέο ηγέτη του ΠΑΣΟΚ είδε ακροδεξιούς στην κυβέρνηση ίσως να υπέστη ένα σοκ από την ύβρι. Ο Βενιζέλος ανέλαβε να γράψει το τέλος ως πρόεδρος του κινήματος που δεν είναι- όπως θα πει στην πρώτη του ομιλία- η συνέχεια του ΕΑΜ, αλλά του Πλαστήρα.
Μια βιομετρική ανάλυση του παλιού κινήματος θα μας δείξει ότι το ψηφίζουν κατά κύριο λόγο άνθρωποι άνω των εξήντα που θα εγκαταλείψουν σύντομα τον μάταιο κόσμο και θα πάνε να συναντήσουν τον «Μαύρο Καβαλάρη». Αυτό το ΠΑΣΟΚ δεν έχει κανένα μέλλον. Το ερώτημα είναι αν η «μεγάλη δημοκρατική παράταξη» θα εκφραστεί από τον …νέο ηγέτη του ΠΑΣΟΚ, τον Αλέξη Τσίπρα ή χώρος θα γεννήσει ένα νέο πολιτικό φορέα, που- φευ- χρειάζεται και νέους. Οι νέοι ψηφοφόροι δεν δίνουν πολύ ζωή στο άλλωστε άταφο νεκρό κόμμα. Κι ο Ανδρέας έλεγε πως το «ποτάμι δεν γυρίζει πίσω». Αυτή είναι και η διαλεκτική της ιστορίας.
Το ερώτημα γιατί η Ελλάδα δεν έχει ένα κόμμα σοσιαλδημοκρατικό ίσως το έχει απαντήσει ο Ανδρέας Παπανδρέου, όταν έλεγε πως με την σοσιαλδημοκρατία έχουμε κοινά μόνο τα πέντε κοινά γράμματα, μόνο. Ίσως τέτοια κόμματα ταιριάζαν σε πιο ανεπτυγμένες πολιτικά κοινωνίες με ισχυρή βιομηχανία, πλούτο και «κράτος πρόνοιας» που δεν μπορεί να εγγυηθεί μια νεοαποικία η οποία δεν έχει χρειάζεται κόμματα αρχών, αλλά σωτήρες-ηγέτες με εθνικολαϊκά φωτοστέφανα, όπως δείχνει και η πρόσφατη λιτανεία με τα λείψανα της –γιατί όχι και …αριστερής- Αγία Βαρβάρας.
Τι ήταν τελικά το ΠΑΣΟΚ;
Μετά το θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου και τον πρόωρο θάνατο ενός πιθανού εθνικού ηγέτη, του Γιώργου Γεννηματά οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ –προέρχονταν τόσο από την Αριστερά, όσο και από την Δεξιά και την Ακροδεξιά δεν αναζητούν τόσο πολύ ένα πολιτικό φορέα, όσο έναν ηγέτη. Κανένας δεν φανταζόταν όμως πως μέσα σε τόσους «ηγετίσιμους» ο λαός του ΠΑΣΟΚ θα αναζητούσε τον πραγματικό διάδοχο στο πρόσωπο ενός πολιτικού μπόμπιρα από άλλο κόμμα.
Δεν έχει υπάρξει τα τελευταία χρόνια καμιά ιδεολογική μετάλλαξη προς την Αριστερά. Το αντίθετο. Τα κόμματα έρχονται και παρέρχονται, αλλά οι τάξεις, οι κοινωνικές δυνάμεις που εκπροσωπούν με πολλές αλλαγές και μεταλλάξεις μένουν. Κι αναζητούν τους ηγέτες τους που δεν υπάρχουν πριν ο «λαός» πολλές φορές εκ του μηδενός τους δημιουργήσει για να τους γυρίσει πολύ συχνά την πλάτη.
Δεν θα μπορέσουμε να περιγράψουμε ποτέ με ακρίβεια πότε το ΠΑΣΟΚ ήταν αριστερό και πατριωτικό, πότε έγινε- αν έγινε σοσιαλδημοκρατικό- ή νεοφιλελεύθερο. Ούτε αν ο ΣΥΡΙΖΑ, ένας χώρος με απίστευτη ιδεολογική και εκλογική κινητικότητα είναι ένα κόμμα νεοκομμουνιστικό, σοσιαλδημοκρατικό ή …χριστιανοσοσιαλιστικό. Το βέβαιο είναι πως ένα τμήμα της εν συγχύσει Αριστεράς, μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, διαμορφώνει ένα ρεύμα «αριστερού εθνικισμού». Αυτός ο «αριστερός «μεγαλοιδεατισμός» που συναντά την πατρίδα και την εκκλησία συνεργάζεται με ένα τμήμα της δεξιάς με βάση την «αντιμνημονιακή» ρητορεία.
Μια απόδειξη πως το μνημόνιο δεν είναι «αριστερό» ή «δεξιό», όπως ένα …δάνειο δεν έχει πολιτική ιδεολογία, όπως δεν υπάρχει «αριστερή φορολογία». Οποιαδήποτε κυβέρνηση –ακόμα και αριστερή- μπορεί να κάνει ένα δάνειο με τους όρους που πάντα οι δανειστές θα επιβάλλουν.
Κι έτσι το ερώτημα δεν είναι αν ο Αλέξης Τσίπρας θα είναι ο νέος «Αντρέας» ή ο νέος «Βενιζέλος». Είναι αν θα είναι ο νέος εθνικός ηγέτης ή όχι. Κι αν ο ΣΥΡΙΖΑ – ή έστω η «αριστερά» του – θα τον ακολουθήσει ή όχι. Γιατί αυτός είναι ο νέος μηχανοδηγός του τρένου, αν δεν πέσει οδηγώντας το ποδήλατο του!
Κι έτσι το ερώτημα δεν είναι αν ο Αλέξης Τσίπρας θα είναι ο νέος «Αντρέας» ή ο νέος «Βενιζέλος». Είναι αν θα είναι ο νέος εθνικός ηγέτης ή όχι. Κι αν ο ΣΥΡΙΖΑ – ή έστω η «αριστερά» του – θα τον ακολουθήσει ή όχι. Γιατί αυτός είναι ο νέος μηχανοδηγός του τρένου, αν δεν πέσει οδηγώντας το ποδήλατο του!
*Πολλά στοιχεία υπάρχουν στο βιβλίο μου «Ο Αλέξης στη Χώρα των Θαυμάτων- Εκδόσεις Λιβάνη 2015.
Του Νίκου Λακόπουλου
ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου