Financial Times: Οι κίνδυνοι από το διαζύγιο Ελλάδας - Ευρώπης

Το διαζύγιο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη δεν θα είναι μια ευκολη υπόθεση για καμία από τις δύο πλευρές, γράφει στους Financial Times o αρθρογράφος Μάρτιν Βολφ. Κάνοντας μια αναφορά στο κλίμα ευφορίας που επικρατούσε στην αρχή του Α' Παγκοσμίου πολέμου ανάμεσα στους εμπόλεμους, ο

αρθρογράφος βρίσκει πολλά κοινά στοιχεία στον τρόπο που αντιμετωπίζουν την κατάσταση οι Ελληνες και οι δανειστές. Καθένας από την δική του πλευρά δηλώνει «φτάνει πια».

Τα επιχειρήματα για το διαζύγιο

Κάποιοι στην ευρωζώνη λένε ότι η Ελλάδα είναι μοναδική περίπτωση και ότι η καταστροφή των «αμαρτωλών Ελλήνων» θα βοηθήσει στο να βελτιώσουν την συμπεριφορά τους οι άλλες χώρες της Ευρωζώνη τη συμπεριφορά τους. Ομως η νομισματική ένωση δεν θα είναι πια αμετάκλητη. Θα ξεσπάσουν νέες κρίσεις. Κι όταν συμβεί αυτό θα μειωθεί η εμπιστοσύνη στην Ευρωζώνη. Ενδεχομένως η ΕΚΤ να πρέπει να θέσει σε εφαρμογή το λεγόμενο «Πρόγραμμα Αμεσων Νομισματικών Συναλλαγών», για να ηρεμήσει η κατάσταση, όμως αυτή η κίνηση μπορεί να αποτύχει και τότε οι κερδοσκόποι να προκαλέσουν ακόμη περισσότερα διαζύγια.

Ορισμένοι θεωρούν ότι η Ελλάδα θα είναι σε καλύτερη κατάσταση μετά από μια χρεοκοπία και έξοδο από το ευρώ. Είναι πράγματι θεωρητικά πιθανό ότι μια αδυναμία πληρωμής έναντι των δημοσίων πιστωτών, σε συνδυασμό με την εισαγωγή ενός νέου νομίσματος, μια μεγάλη υποτίμηση που θα συνοδεύεται από υγιείς νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές, η διατήρηση μιας ανοικτής οικονομίας της, οι διαρθρωτικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις θα σηματοδοτήσουν μια στροφή προς ένα καλύτερο μέλλον. Ομως πολύ πιο πιθανή είναι μια περίοδος χάους και - στη χειρότερη περίπτωση – η δημιουθργία ενός αποτυχημένου κράτους. Μια Ελλάδα που θα μπορούσε να διαχειριστεί την έξοδο θα μπορούσε να ε'ίχε αποφύγει την σημερινή δεινής θέση στην οποία βρίσκεται.

Βάναυση η προσαρμογή στην Ελλάδα

Ο αρθρογράφος των Financial Times σχολιάζει ότι όλες οι πλευρές θα πρέπει να αποφύγουν την περιφρόνηση αλλήλων κάτι που συχνά συμβαίνει όταν τα νεύρα ειναι σπασμένα σε μια αποτυχημένη διαπραγμάτευση.

Το πραγματικό ΑΕΠ της Ελλάδας μειώθηκε κατά 27%, και την ίδια στιγμή οι πραγματικές δαπάνες στην οικονομία μειώθηκαν κατά ένα τρίτο. Το δημοσιονομικό ισοζύγιο ανέβηκε κατά 20% του ΑΕΠ στο διάστημα από το 2009 έως το 2014 και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ανέβηκε κατά 16% του ΑΕΠ μεταξύ 2008 και 2014. Το ποσοστό ανεργίας έφθασε το 28% το 2013, ενώ οι θέσεις εργασίας στο δημόσιο μειώθηκαν κατά 30% μεταξύ του 2009 και του 2014. Μια τέτοια βάναυση προσαρμογή είναι λογικό να διαλύσει την πολιτική σκηνή σε οποιαδήποτε χώρα.

Η απόφαση να μην διαγραφεί το ελληνικό χρέος το 2010 ήταν ένα τεράστιο λάθος, που έκανε πολύ χειρότερη από την κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας. Πράγματι, το μεγαλύτερο μέρος των επίσημων δανείων για την Ελλάδα δεν προσφέρθηκαν για να ωφεληθεί η ίδια η χώρα αλλά για να ωφεληθούν οι αποτυχημένοι ιδιώτες πιστωτές της. Επίσης, οι πιστωτές της Ελλάδας κινδυνεύουν με μεγάλες απώλειες. Εάν οι κυβερνήσεις θέλουν να τους σώσουν, θα πρέπει να πους στους φορολογούμενους να πληρώσουν.

Οι μεταρρυθμίσεις θα πάνε χαμένες

Ηδη η Ελλάδα έχει ήδη προβεί σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένων του συνταξιοδοτικού συστήματος και του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Αλλά αν υπαναχωρήσει σε αυτούς τους τομείς, αυτό θα ήταν πράγματι ένα τεράστιο λάθος, όπως πιστεύουν το Eurogroup και το ΔΝΤ.

Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά, θα είναι τραγικό η διάσπαση να συμβεί τώρα, μετά από τόσο μεγάλη προσπάθεια. Δεν είναι πολύ αργά για μια συμφωνία με μεταρρυθμίσεις, που θα ελαχιστοποιούν την πρόσθετη λιτότητα και θα κάνουν το χρέος διαχειρίσιμο. Αυτό θα ήταν προς το συμφέρον όλων μακροπρόθεσμα. Οι παράμετροι μιας τέτοιας συμφωνίας είναι επίσης σαφείς: ένα μικρό πρωτογενές πλεόνασμα βραχυπρόθεσμα, μια απόφαση της ευρωζώνης να εξοφλήσει το ΔΝΤ και την ΕΚΤ, η οποία συνοδεύεται από μακροχρόνια ανακούφιση του χρέους, και μια ισχυρή δέσμευση για τολμηρές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις από η ελληνική κυβέρνηση.

Είτε αρέσει σε κάποιους είτε όχι – και όπως φαίνεται δεν αρέσει - η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα πρέπει να είναι ο πρωταγωνιστής σε αυτήν την προσπάθεια. Θα πρέπει να αποφασίσει πότε δεν θα λογαριάζει τα γραμμάτια του δημοσίου ως εγγυήσεις για παροχή ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες. Εάν η Ελλάδα δεν μπορεί να καταλήξει σε συμφωνία σχετικά με την απελευθέρωση των κεφαλαίων, η ΕΚΤ θα πρέπει να διακόψει την χρηματοδότηση των τραπεζών. Αυτό θα προκαλέσει στη συνέχεια κεφαλαιακούς ελέγχους ή εν τέλει μια χαοτική εισαγωγή ενός νέου νομίσματος.

Αυτή τη στιγμή, όμως, ο στόχος πρέπει να είναι να εξασφαλίσει μια συμφωνία σε κλίμα ψυχραιμίας. Ωστόσο, στο κλίμα του θυμού και των αλληλοκατηγοριών, ένας τέτοιος στόχος φαίνεται ανέφικτος. Ομως δεν θα είναι αυτό το τέλος της ιστορίας. Οι Ευρωπαίοι δεν θα μπορέσουν να προχωρήσουν παρακάτω. Μεγάλες προκλήσεις θα εμφανιστούν είτε η Ελλάδα μείενι στο ευρώ είτε όχι. Οι Ευρωπαίοι πρέπει να αποδεχθούν ότι δεν θα πάρουν πίσω μεγάλο μέρος των χρημάτων τους και πρέπει να βοηθήσουν τους Ελληνες να αποφύγουν μια κατάρρευση.

Θα μπορούσε να είναι μια ανακούφιση το διαζύγιο από ένα δύσκολο εταίρο. Ομως αυτός ο εταίρος θα συνεχίσει να υφίσταται ακόμη κι αν έχει πάψει ο νομισματικός «γάμος». Η Ελλάδα θα διατηρήσει την στρατηγική θέση της ακόμη και στο εσωτερικό της Ε.Ε. Ούτε οι Έλληνες ούτε οι εταίροι τους θα πρέπει να σκέφτονται μια ρήξη. Η σχέση θα συνεχιστεί. Απλά θα είναι δηλητηριώδης. Εάν αυτή η μοίρα καταστεί αναπόφευκτη, θα πρέπει για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα να βρουν όλοι έναν τρόπο να την διαχειριστούν. 

thetoc