«Η Δημοκρατία μεταξύ συγκυρίας και ιστορίας»: Το νέο βιβλίο του Ευάγγελου Βενιζέλου

Μόλις κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο του Ευάγγελου Βενιζέλου με τίτλο «Η Δημοκρατία μεταξύ συγκυρίας και ιστορίας».Ένας τόμος χρήσιμος στη δημόσια συζήτηση για τη  Δημοκρατία, το  Σύνταγμα και την αναθεώρησή του, και κυρίως στην

προσπάθεια για την προστασία των δημοκρατικών και δικαιοκρατικών θεσμών από ποικίλες, συχνά απροκάλυπτες, απόπειρες εκβιασμού και υπονόμευσής τους.

Στο βιβλίο αυτό, οι όψεις της κρίσης της φιλελεύθερης Δημοκρατίας και οι  αναφορές στη μετεξέλιξη, τις αμφισβητήσεις και τις αντοχές του Συντάγματος ως έννοιας και ως θεσμικού φαινομένου συνιστούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορεί να αξιολογηθεί η συζήτηση για την ανάγκη μιας νέας αναθεώρησης του Συντάγματος και παραδίδονται οι δημόσιες παρεμβάσεις του Ευάγγελου Βενιζέλου στη συζήτηση αυτή κατά την τελευταία  πενταετία (2013-2018).
Οι παρεμβάσεις αυτές ολοκληρώνονται με τον σχολιασμό των προτάσεων αναθεώρησης που υποβλήθηκαν τον Νοέμβριο του 2018 από τον ΣΥΡΙΖΑ και τη Νέα Δημοκρατία. 

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος στο βιβλίο αυτό ασχολείται, επίσης, με την κρίση και τις προοπτικές του πολιτικού συστήματος, τα ζητήματα της δικαιοσύνης, τις νέες απειλές για τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις θεσμικές εγγυήσεις, το πάντοτε κρίσιμο ζήτημα των σχέσεων κράτους και εκκλησίας σε συνδυασμό με την υποχρέωση απόλυτου σεβασμού της θρησκευτικής ελευθερίας, καθώς και με το ερώτημα αν τα νομοθετικά μέτρα διαχείρισης της οικονομικής κρίσης συνιστούν δίκαιο της ανάγκης.

«Η Δημοκρατία, η φιλελεύθερη αντιπροσωπευτική δημοκρατία, λειτουργεί εξ ορισμού συγκυριακά, μέσα από τους κύκλους των περιοδικών εκλογών, αλλά κρίνεται εντέλει ιστορικά, εξ αποτελέσματος και εκ των υστέρων» αναφέρει στο οπισθόφυλλό του το βιβλίο.

«Η Δημοκρατία κινείται με τους ρυθμούς του βραχύ ιστορικού χρόνου, αλλά τα αποτελέσματα των δημοκρατικών επιλογών πολύ συχνά φαίνονται στο βάθος του μακρύ ιστορικού χρόνου.
Η παράλληλη άνοδος του ριζοσπαστικού εθνικολαϊκισμού και της ακροδεξιάς, η επέκταση του ευρωσκεπτικισμού, η ροπή προς την αυταρχική δημοκρατία (illiberal democracy), η βρετανική απόφαση για Brexit είναι επιμέρους φαινόμενα που κινούνται -με διαφορετικό τρόπο και ρυθμό από χώρα σε χώρα- πάνω σε έναν κοινό παρονομαστή που είναι η λειτουργία, οι παθογένειες και οι αντοχές της Δημοκρατίας.

Η νεωτερική εποχή, όμως, που ανέδειξε την ολοκληρωμένη μορφή της φιλελεύθερης δημοκρατίας, έχει αναδείξει και τον θεσμό που προσπαθεί να συμφιλιώσει τη σχέση της Δημοκρατίας με τη συγκυρία και την Ιστορία ταυτόχρονα. Αυτός ο θεσμός είναι το Σύνταγμα».

Όταν κινείται η διαδικασία της θέσπισης ή της αναθεώρησης του Συντάγματος, τότε η συντακτική ή αναθεωρητική συγκυρία αποκτά το βαρύ και επικίνδυνο προνόμιο να διεκδικεί ιστορικά χαρακτηριστικά. Τότε ανακύπτει ο κίνδυνος επιλογές επιπόλαιες, στιγμιαίες, τυχαίες, ανεπεξέργαστες, λαϊκίστικες -ή έστω απλώς βολονταριστικές- να αποκτήσουν τη μεγίστη νομική ισχύ της συνταγματικής διάταξης και να εμφανίζονται ως "ιστορικές". Δεν υπάρχει όμως χειρότερη μορφή λαϊκισμού από τον συνταγματικό λαϊκισμό. Αυτό το βιβλίο επιδιώκει να λειτουργήσει ακριβώς ως αντίβαρο στον συνταγματικό λαϊκισμό».

«Η Δημοκρατία μεταξύ συγκυρίας και ιστορίας, ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ»
Πρόλογος
Εισαγωγή
I. Η ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
II. ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ, ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΟΧΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
III. ΣΕΒΑΣΜΟΣ Ή ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ; ΓΙΑ ΠΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙ ΑΝΑΓΚΑΙΑ Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟ ΠΟΙΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ;
IV. ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2018 ΟΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΛΑΪΚΙΣΜΟΥ
V. ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
VI. QUIS CUSTODIET IPSOS CUSTDES? (Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ)
VII. ΝΕΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ, ΝΕΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (Η ΘΩΡΑΚΙΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ)
VIII. ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ (ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ)
IX. ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ (Η ΕΘΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ ΣΥΝΙΣΤΑ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ;)
Γενική Βιβλιογραφική Σημείωση
Πρώτες Δημοσιεύσεις ή Παρουσιάσεις των Κειμένων

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

Εκδόσεις Πατάκη