Η παρουσία του και μόνο στη Μεσόγειο προκαλεί πονοκέφαλο και αναστάτωση στην ελληνική πλευρά. Ενα σκάφος-αίνιγμα, που έχει απασχολήσει την επικαιρότητα κάθε φορά που οι γείτονες προσπαθούν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους στο Αιγαίο με πρόσχημα τις έρευνες.
Τις τελευταίες ημέρες «βγήκε παγανιά» για τον εντοπισμό κοιτασμάτων πετρελαίου και πλησίασε σε απόσταση αναπνοής τις ελληνικές ακτές. Το 36μετρο σκαρί, που ανήκει τυπικά στο Ινστιτούτο Θαλάσσιας Επιστήμης και Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου της 9ης Σεπτεμβρίου στη Σμύρνη, κατασκευάστηκε το 1978, πριν από 33 ολόκληρα χρόνια, στα ναυπηγεία της Schiffswerft Diedrich Oldersum στη Δυτική Γερμανία «με εξοπλισμό για ωκεανογραφικές, βιολογικές, γεωλογικές και γεωφυσικές έρευνες».
Με 36 μέτρα μήκος και ακτίνα πλάτους 8 μέτρων, το ερευνητικό σκάφος «ΠΙΡΙ ΡΕΪΣ» έχει συνολική χωρητικότητα 289 τόνων, πλήρωμα 10 ναυτικών και 11 επιστημόνων που αποτελούν το μόνιμο προσωπικό του, ενώ μπορεί να εκτελέσει πλου για είκοσι ημέρες χωρίς ελλιμενισμό. Το όνομά του οφείλει στον διάσημο Οθωμανό ναύαρχο Πίρι Ρέις (1470-1554), σύμβολο της τουρκικής ναυτοσύνης και συγγραφέα της λεπτομερειακής χαρτογραφικής μελέτης για τη Μεσόγειο με τίτλο «Κιτάμπ Μπαχρίγιε».
Πριν από λίγα χρόνια, η τουρκική κυβέρνηση αποφάσισε να το αντικαταστάσει με ένα πιο σύγχρονο σκάφος που θα άκουγε στο όνομα «ΤΣΑΚΑ ΜΠΕΗ», προς τιμήν του εμίρη Caka Bey, ξακουστού ναυάρχου και κυβερνήτη της Σμύρνης τον 11ο μ.Χ. αιώνα. Ελλείψει πόρων, το καινούργιο ερευνητικό σκάφος δεν ολοκληρώθηκε, ενώ στο «ΠΙΡΙ ΡΕΪΣ» έγιναν οι απαραίτητες μετατροπές και επισκευές για να συνεχίσει το έργο του με το καινούργιο όνομα «KOCA PIRI REIS» που σημαίνει «ο Μέγας Πίρι Ρέις».
Με ορμητήριο τη Σκάλα των Βουρλών το σκάφος απέκτησε διεθνή φήμη όταν στο παρελθόν επιιχείρησε υποθαλάσσιες έρευνες νοτιοανατολικά της Θάσου αλλά εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Το Ινστιτούτο Επιστήμης Θαλάσσιας Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου της Σμύρνης, όπου ανήκει το «ΠΙΡΙ ΡΕΪΣ», χρηματοδοτήθηκε πολλές φορές τόσο από ευρωπαϊκά πανεπιστήμια όσο και από την Κομισιόν για αποστολή του πλοίου σε θαλάσσιες έρευνες στο Αιγαίο.
Οι Τούρκοι ισχυρίζονταν επί πολλά χρόνια ότι το σκάφος δεν διέθετε εξοπλισμό για έρευνες πετρελαϊκών κοιτασμάτων. Η αλήθεια όμως είναι ότι από τη στιγμή που μπορούσε να εκτελέσει έρευνες για σεισμογενείς περιοχές και ρήγματα, είναι αυτονόητο ότι με τον ίδιο εξοπλισμό μπορούσε να εκτελέσει και πετρελαϊκές έρευνες, συμπέρασμα που εξάγεται και από τον κατάλογο των αποστολών που έχουν εκτελέσει το «ΠΙΡΙ ΡΕΪΣ» και άλλα ερευνητικά σκάφη, ο οποίος είναι ανηρτημένος στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου της Σμύρνης (www.deu.edu.tr). Πάνω από 150 έρευνες έχουν πραγματοποιηθεί με το σκάφος αυτό στο Αιγαίο, ενώ οι περισσότερες και σπουδαιότερες από αυτές δεν είδαν ποτέ το φως της δημοσιότητας.
Η πρώτη φορά που το εν λόγω σκάφος έθεσε σε συναγερμό το κέντρο επιχειρήσεων του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού ήταν τον Γενάρη του 1997, όταν βγήκε από τα στενά των Δαρδανελίων χωρίς να δώσει πληροφορίες για τις κινήσεις του. Λίγα χρόνια μετά, τον Μάιο του 2001, μέσω του προσωπικού διαύλου των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας ανακόπηκε νέα ελληνοτουρκική κρίση. Αφορμή ήταν η αναγγελία της νέας εξόδου στο Νότιο Αιγαίο και στην Κύπρο για θαλάσσιες επιστημονικές έρευνες του «ΠΙΡΙ ΡΕΪΣ».
Σε συνάντησή τους στη Βουδαπέστη, ο τότε υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Παπανδρέου αποκόμισε την εντύπωση ότι ο Τούρκος ομόλογός του Ισμαήλ Τζεμ δεσμεύθηκε ότι το «ΠΙΡΙ ΡΕΪΣ» δεν θα κάνει έρευνα σε περιοχές νοτίως της Ρόδου, της Καρπάθου και του Καστελόριζου, που συμπίπτει με την περιοχή μη προσδιορισμένης ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Ο Τύπος της εποχής έκανε λόγο για «ωρολογιακή βόμβα που απειλεί να τινάξει στον αέρα τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και να προκαλέσει οξύτατη κρίση».
Τον Φεβρουάριο του 1999, το σκάφος -και μάλιστα ύστερα από άδεια της ελληνικής κυβέρνησης- θα ελλιμενιζόταν στον Πειραιά προκειμένου να λάβει μέρος σε συνέδριο του Εθνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών. Η επίσκεψη αναβλήθηκε λόγω της αναστάτωσης με την «υπόθεση Οτσαλάν».
Τον Μάιο του 2002 η Κύπρος προέβη σε επίσημη διαμαρτυρία προς τον τότε γενικό γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Κόφι Ανάν για τις παραβιάσεις των χωρικών υδάτων της από το «ΠΙΡΙ ΡΕΪΣ» και κατήγγειλε την παράνομη έλευση του πλοίου στα κατεχόμενα λιμάνια της Κερύνειας και της Αμμοχώστου. Εκτοτε, αρκετές φορές το ωκεανογραφικό έχει απασχολήσει τις ελληνικές αρχές, με πιο πρόσφατο περιστατικό τον Ιούλιο του 2010 επί θητείας Ευάγγελου Βενιζέλου στο Υπουργείο Εθνικής Αμυνας, όταν πάλι είχε βγει για εντοπισμό υδρογονανθράκων.
Ο ερευνητικός στόλος της Τουρκίας και η σύγχυση με το «ΧΟΡΑ»
Σήμερα, η Τουρκία διαθέτει τρία ωκεανογραφικά-σεισμολογικά πλοία: το «ΣΙΣΜΙΚ-1», το «ΠΙΡΙ PΕΪΣ» και το «MΠΙΛΙΜ», τα οποία ανήκουν είτε στο Ινστιτούτο Mεταλλειολογικών Ερευνών είτε στο Πανεπιστήμιο της Σμύρνης. Παράλληλα, το τουρκικό ναυτικό διαθέτει τα ωκεανογραφικά-υδρογραφικά πλοία «TΣΕΣΜΕ» και «TΣΙΟΥΜΠΟΥΓΛΟΥ» και τα πλοία επιστημονικών ερευνών «NΤΕΝΕΪ» και «TΣΑΝΤΑΡΟΥ».
Παρ’ όλα αυτά, στην κοινή γνώμη υπάρχει σύγχυση με το «ΧΟΡΑ» και το «ΠΙΡΙ ΡΕΪΣ». Το περίφημο «XΟΡΑ» ανήκε μέχρι το 1976 στην τουρκική Ναυτιλιακή Τράπεζα, όταν παραχωρήθηκε επίσημα στο Ινστιτούτο Mεταλλειολογικών Ερευνών της γείτονας για τη διενέργεια υποθαλάσσιων επιστημονικών ερευνών σεισμολογικού και γεωλογικού χαρακτήρα, αφού προηγουμένως του έκανε τις απαραίτητες μετατροπές και προσθήκες σε επιστημονικά όργανα.
Η πρώτη κρίση ήρθε τον Ιούλιο του 1976 με τις προκλητικές δηλώσεις Ντεμιρέλ πως «σε οποιαδήποτε επέμβαση στην αποστολή του “ΧΟΡΑ” στο Αιγαίο, η Τουρκία θα ανταποδώσει την επέμβαση». Λίγο καιρό αργότερα, το «XΟΡΑ» μετονομάστηκε σε «ΣΙΣΜΙΚ-1» και με αυτό το όνομα εμφανίστηκε εν δράσει και προκάλεσε την άλλη μεγάλη κρίση, τον Μάρτιο του 1987.
espressonews.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου