ΠΟΡΕΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΓΚΡΕΜΟΥΣ

Του Γρηγόρη Σαρίδη

Σε μεταβατικές εποχές κρίσεων κινητοποιούνται τόσες και τέτοιες δυνάμεις που διαμορφώνουν προϋποθέσεις απρόβλεπτων καταστάσεων. Τότε, είτε πολιτικές ηγεσίες με καθαρό μυαλό και σταθερή πολιτική κατεύθυνση οδηγούν τις κοινωνίες στην έξοδο με τις λιγότερες δυνατές απώλειες, είτε ρυμουλκούνται από τις εξελίξεις καταλήγοντας στην καταστροφή όλοι.

Στην ελληνική εκδοχή ο ιδιότυπος συνδυασμός εσωτερικών αντιφάσεων και εξωτερικών εξελίξεων αποκαλύπτουν ότι το υπάρχον σύστημα μη παραγωγής, κατανάλωσης, διανομής και εξουσίας αδυνατεί πλέον να εκπληρώσει την λειτουργική αναπαραγωγή του.

Κόμματα και κοινωνία εμφανίζονται στη συγκυρία με τις «δύο ψυχές» που κουβαλάνε.

Τα μεν κόμματα με τη μία προωθούν, ψηφίζουν, επικυρώνουν ή στηρίζουν αναγκαίες αλλαγές και παράλληλα ένα άλλο μέρος τους μπλοκάρει, βραχυκυκλώνει, αναιρεί ή αντιμάχεται. Στη δε κοινωνία με άλλο τρόπο και ρυθμό συμβαίνει σχεδόν το ίδιο, εξάλλου «δικά της παιδιά» είναι τα κόμματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι «αγανακτισμένοι», ενώ φαινομενικά έχουν κοινή προσέγγιση, έχουν διαφορετική αφετηρία, στόχευση και κοινωνική κατάσταση.

Μια σύγκρουση στο εσωτερικό κομμάτων και κοινωνίας ανάμεσα στην αναγκαιότητα μιας δύσκολης, σκληρής και εν πολλοίς άδικης πολιτικής για επίτευξη αποτελέσματος και η αναγκαιότητα κριτικής και αλλαγής της.

Σε αυτές τις συνθήκες η ριζοσπαστική αναθεώρηση του υφιστάμενου μοντέλου σε όλες τις παραμέτρους καθίσταται θεμελιώδης εθνική επιλογή.

Αφετηρία είναι ο ανασχεδιασμός όλων των λειτουργιών με όρους αποτελεσματικότητας, κοινωνικής δικαιοσύνης και συνοχής.

Μια σύνθετη ζωντανή πολιτική και κοινωνική διεργασία με όρους, απαιτήσεις, κοινωνικές συμμαχίες και συναινέσεις όχι εγχείρημα πολιτικών κορυφών ή διανοούμενων.

Συνιστά πολιτική εξέλιξη του πολιτικού συστήματος μας, μεταβάλλει πολιτικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς όρους του υπάρχοντος συστήματος.

Μπορεί να επιτευχθεί με τρόπους και μορφές, υπό την ηγεμονία διαφορετικών δυνάμεων είτε :

ως ριζοσπαστική μεταμόρφωση υπό την επιρροή παρουσίας και δράσης ευρέων δυνάμεων της κοινωνίας και όχι μόνο δυνάμεων που έχουν δύναμη και δυνατότητα επηρεασμού,

ως εσωτερικός μετασχηματισμός από επιλογή παραδοσιακών συστατικών πολιτικών στοιχείων του, που θα συνιστά αναπαραγωγή της υπάρχουσας κατάστασης σε νέα ισορροπία,

ως εξωτερική επιβολή σε ένα εκφυλισμένο άρχων συγκρότημα νομής πλούτου και εξουσίας, μιας αποκομμένης μειοψηφίας από το λαό που καταλήγει σε ξένη κυριαρχία.

 Το ποια επιλογή θα κυριαρχήσει, πως θα επιτευχθεί και ποια μορφή θα έχουν οι νέες ισορροπίες, θα καθοριστεί από πολλά και απρόβλεπτα, ως προς τα αποτελέσματα σε κάθε πεδίο.  

Πέραν διαφόρων τύπων παραμυθίας, εγκλωβισμών ή ναρκισσισμών (πολιτικών, ιδεολογικών, συντεχνιακών) είναι κατανοητό σε όσους θέλουν να καταλάβουν, πως η κατάσταση αλλάζει. Η αλλαγή ή θα γίνει υπό τη δύναμη των πραγμάτων και ανεξέλεγκτα ή  το ίδιο δύσκολη αλλά σχετικά ελεγχόμενη και με προοπτική.

Στην προσπάθεια αυτή είναι καθαρό ότι:

- Δεν υπάρχει βασιλική οδός εξόδου από την κρίση, όπου όλοι θα βγούμε αλώβητοι. Δημόσια θα ομνύουμε στη συλλογική διέξοδο και ιδιωτικά θα επεξεργαζόμαστε ατομικές στρατηγικές σωτηρίας, στο όνομα του «κοινού» καλού.

- Δεν μπορούμε να πάμε μακριά με προγράμματα γενικής επιδοκιμασίας που διατηρούν, την κλεπτοκρατία καθημερινότητα, τη φοροδιαφυγή ανεξέλεγκτη, προνόμια ομάδων ανέγγιχτα, αντιπαραγωγικές λειτουργίες του κράτους απείραχτες και την επιβάρυνση της μισθωτής εργασίας διαρκή.

-Η έκβαση εξαρτάται από διεργασίες ευρωπαϊκές και παγκόσμιες, όπου επικρατούν αρνητικοί συσχετισμοί και ασύμμετροι όροι αντιπαράθεσης. Διαπλέκονται ανορθόδοξες δυνάμεις της αγοράς και πανίσχυρες χώρες με διαφορετικές στρατηγικές, προτεραιότητες και φιλοδοξίες.

Ποιός μπορεί να πει σήμερα, «ιδού η λύση προσκυνήστε την», ακολουθήστε την και θα σωθείτε. Στο σημείο που βρισκόμαστε δεν υπάρχουν μοναδικές λύσεις, παρά μόνο δυνάμεις σε κίνηση. Πιστεύω είναι σωστό, ότι αφού έχουμε οριακή δυνατότητα διαμόρφωσης της λογικής ή αλληλουχίας γεγονότων και καταστάσεων στο συνολικό επίπεδο, είναι καλύτερα να κατανοούμε πολυπλοκότητα, συσχετισμούς και δυναμική και να τοποθετούμαστε με πυξίδα το όφελος χώρας και μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών. Μια πολιτική «με ανοιχτά τα μάτια».

Αυτό προϋποθέτει κοινωνική συναίνεση σε μια εθνική στρατηγική αλλαγής, εντός Ε.Ε. και ευρώ δηλαδή στρατηγική αντίληψη για τη χώρα, με ταυτόχρονη τακτική πολιτική επάρκεια, συστράτευση παραγωγικών δυνάμεων, συνεκτικό σχέδιο, πολιτικό σθένος και ευελιξία στην προώθηση του.

Η πολιτική ιδιοφυία στην παρούσα ιστορική στιγμή δεν βρίσκεται στην θεωρητική ή τεχνοκρατική πληρότητα χειριστών αλλά στην πολιτική ικανότητα να ανασυνθέτεις πολυάριθμα δεδομένα και μεταβλητές, σε επιλογές που «λειτουργούν» αποτελεσματικά, σε σχέση με στόχους και υποχρεώσεις που αναλαμβάνεις. 

Ο εθισμός στον ευδαιμονισμό μιας αέναης δυνατότητας, έκανε πολλούς να πιστεύουν ότι αργεί η ώρα να αντιμετωπίσουν τους «επαγγελματικούς» κινδύνους επιλογών και κάνανε τα πολιτικά «αμαρτήματα» δυο-δυο, ήρθε η στιγμή να τα πληρώσουμε ένα προς ένα.

Δυστυχώς το κόστος καταβάλλουν όσοι έφταιξαν λιγότερο. Η εγχώρια «ελίτ», αρκείται  στη φυγάδευση πόρων της πατρίδας που απομύζησε. Αυτοαποκαλύπτεται, ως ψευδοελίτ στο επίπεδο ανάληψης ευθυνών, κόστους, πρωτοβουλιών και ρίσκου, εσαεί ελίτ εκ του ασφαλούς.

Σε αντίθεση η λαϊκή συνείδηση αν και αδυνατεί να ελέγξει καταιγισμό δεδομένων που διαμορφώνουν την κατάσταση διότι βιώνει το πρόβλημα, αρχίζει να σχηματίζει πιο καθαρή εικόνα. Η ριζοσπαστική υπέρβαση έχει ανάγκη της εμπιστοσύνης της. Αυτών που δίνουν ξανά και ξανά μάχη για το μέλλον πατρίδας και ανθρώπων.

 Το τρίπτυχο μιας προοδευτικής εξόδου συνοψίζεται σε τρία κύρια στοιχεία:

Κατανόηση κατάστασης, ικανότητα σύνθεσης συνεκτικού σχεδίου εξόδου με κοινωνική συνοχή και δικαιοσύνη, ικανότητα διεύθυνσης πολιτικής και κοινωνικής μάχης σε όλα πεδία.

Η κατάσταση των πραγμάτων που ζούμε αποτελεί αποτύπωση μια νέας αλλαγής που μας συμβαίνει. Απαιτεί επιλογές και ο καθένας καλείται να διαχειριστεί υπαρκτά διλήμματα και να δώσει την δική του απάντηση για το «σωστό» (τι σκοπιά δηλαδή του πως και ποιος πρέπει να ζημιώσει ή να ωφεληθεί). Από τα τελικά αποτελέσματα θα κριθούν όλοι και όλα, κόμματα, κοινωνία, προοπτικές.