Ομιλία Αντζελας Γκερέκου εισηγήτριας του ΠΑΣΟΚ κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου για την ενίσχυση της τουριστικής επιχειρηματικότητας

Θέλω κατ’ αρχάς και από αυτή τη θέση να επαναλάβω ότι το νομοσχέδιο που συζητούμε δεν επιχειρεί να λύσει μεμιάς όλα τα ζητήματα του ελληνικού τουρισμού. Δεν είναι αυτός ο σκοπός του, ούτε όλα τα προβλήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με νομοθετήματα. Το τονίζω αυτό, διότι κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στην αρμόδια

επιτροπή ορισμένοι από τους εκπροσώπους της αντιπολίτευσης άσκησαν κριτική ή ανέδειξαν θέματα που ήταν κυριολεκτικά εκτός αντικειμένου.

Οι βασικοί στόχοι του νομοσχεδίου είναι κατά τη γνώμη μου σαφέστατοι:

·        Να αναπτυχθούν νέα τουριστικά προϊόντα, όπως τα Σύνθετα Τουριστικά Καταλύματα, οι ΠΟΤΑ και τα Ξενοδοχεία Συνιδιοκτησίας, 

·        Να μπορούν οι τουριστικές επιχειρήσεις, μεγαλύτερες και μικρότερες, να αναπροσαρμόσουν τη λειτουργία τους στη βάση αυτών των νέων τουριστικών προϊόντων. Αυτό το στόχο υπηρετούν για παράδειγμα, η δυνατότητα μετατροπής υφιστάμενων ξενοδοχείων σε Σύνθετα Τουριστικά Καταλύματα ή σε Ξενοδοχεία Συνιδιοκτησίας, οι Ξενώνες Φιλοξενίας Νέων καθώς και η δυνατότητα ξενοδοχείων ή ενοικιαζομένων της ίδιας κατηγορίας να ενοποιήσουν τη λειτουργία τους,

·        Να διευκολυνθεί η προσέλκυση σημαντικών επενδύσεων που έχει ανάγκη και η τουριστική οικονομία, μέσω κυρίως του στρατηγικού ρόλου της Ειδικής Υπηρεσίας που μεταφέρεται στο Υπουργείο Τουρισμού.

Και όλα αυτά να γίνουν με γνώμονα την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος απέναντι σε πολεοδομικές αυθαιρεσίες, αλλά και τη ανάδειξη της πολιτιστικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς του τόπου μας. Αντιλαμβάνομαι ότι καλούμαστε να διασφαλίσουμε ευαίσθητες ισορροπίες. Να συγκεράσουμε αντικρουόμενες απόψεις. Να αντιμετωπίσουμε πραγματικότητες που διαμορφώθηκαν επί δεκαετίες.

Όμως εάν η χώρα μας θέλει να ξαναμπεί δυναμικά στο παιχνίδι της διεκδίκησης ενός μεγαλύτερου και πιο ποιοτικού μεριδίου της αγοράς οφείλει να ανταποκριθεί δημιουργικά στις τάσεις της διεθνούς ζήτησης. Να διαμορφώσει καινοτόμες τουριστικές υπηρεσίες οι οποίες:

·        πρώτον, να διαφοροποιούν την Ελλάδα από τον άμεσο ανταγωνισμό και να αναβαθμίζουν το κλασικό μοντέλο «Ήλιος και Θάλασσα»,

·        δεύτερον, να βελτιώσουν το μίγμα τουριστών υπέρ των ανώτερων εισοδηματικά τάξεων,

·        και τρίτον, να αξιοποιούν την πολυμορφία και τη διαφορετικότητα των διαφορετικών προορισμών αναδεικνύοντας τοπικές ταυτότητες και επεκτείνοντας τις επιλογές διαφορετικών ομάδων επισκεπτών.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Είχα την ευκαιρία να καταθέσω τις ενστάσεις μου στις συνεδριάσεις της Επιτροπής.

·        Για ότι εισάγονται δια νόμου χωροταξικές ρυθμίσεις την ίδια στιγμή που βρίσκεται σε διαβούλευση το νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό που θα έχει τη μορφή Κοινής Υπουργικής Απόφασης.

·        Για το ότι ρυθμίζονται αρμοδιότητες του Υπουργείου Τουρισμού και του ΕΟΤ, δίχως ακόμα να έχουμε καταλήξει στα νέο οργανογράμματα των δύο οργανισμών, που ούτως ή άλλως, απ‘ ό,τι ακούγεται, θα εξετάσει από μηδενική βάση ο Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης.

·        Ακόμα και για το ότι εκκρεμεί η - απαραίτητη - αναθεώρηση του Προεδρικού Διατάγματος για τις προδιαγραφές και τους όρους μίσθωσης των Σύνθετων Τουριστικών Καταλυμάτων.

Παρ’ όλα αυτά, και γι’ αυτό το νομοσχέδιο, ισχύει ότι θα κριθεί στην πράξη. Από την εφαρμογή ή μη των ρυθμίσεών του και την εκπλήρωση ή μη των σκοπών του. 

Δεν μπορούμε, για παράδειγμα, να δαιμονοποιούμε εκ των προτέρων νέες μορφές τουριστικής επένδυσης όπως τα Σύνθετα Τουριστικά Καταλύματα ή τους ΠΟΤΑ, επενδύσεις που έως σήμερα δεν υφίστανται στη χώρα μας. Υπενθυμίζω ότι προς το παρόν λειτουργεί ένας μόνο ΠΟΤΑ ενώ μέχρι στιγμής δεν έχει υλοποιηθεί καμιά επένδυση Συνθετών Τουριστικών Καταλυμάτων.

Ας λάβουμε επίσης υπόψη ότι η αγορά των προορισμών τουριστικής κατοικίας συγκαταλέγεται ανάμεσα στις 3 -4 πιο σημαντικές διεθνώς. Σχετικές μελέτες δείχνουν ότι την προσεχή εικοσαετία θα εκδηλωθεί ζήτηση για περίπου 2.7 εκ. παραθεριστικές κατοικίες στη Μεσόγειο. Γι’ αυτό και θα πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί  αλλά σε καμία περίπτωση διστακτικοί απέναντι σε αυτά τα τουριστικά προϊόντα.

Και, το κυριότερο, δεν μπορεί στο όνομα μιας ιδανικής κατάστασης να κρυβόμαστε πίσω από μαξιμαλιστικά – και, επαναλαμβάνω, εκτός αντικειμένου, - αιτήματα. Πρέπει, επιτέλους, να προχωρήσουμε σε πράξεις, με τις όποιες επιμέρους ατέλειες. Και, εφ’ όσον χρειαστεί, να προχωρήσουμε έγκαιρα στις κατάλληλες διορθωτικές κινήσεις.

Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορούμε να μένουμε θεατές των εξελίξεων σε έναν δυναμικό και συνεχώς μεταβαλλόμενο κλάδο της οικονομίας όπως ο Τουρισμός. Δεν μπορούμε να παραβλέπουμε τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας, να τονώσουμε την επιχειρηματικότητα να εξασφαλίσουμε έσοδα για το Δημόσιο.

Με δεδομένες τις ενστάσεις που προανέφερα καταθέσαμε συγκεκριμένες βελτιωτικές προτάσεις. Ακούσαμε με προσοχή τις θέσεις των φορέων της τουριστικής αγοράς. Κριτήριο των παρεμβάσεών μας ήταν να ενισχύσουμε τις προϋποθέσεις ώστε να εκπληρωθούν οι στόχοι που επαγγέλλεται ο νομοθέτης. Στην κατεύθυνση αυτή βρήκαμε ευήκοα ώτα από την πλευρά του Υπουργείου με το οποίο συνεργαστήκαμε μεθοδικά όλο το προηγούμενο διάστημα. Και θα έλεγα, γενικότερα, ότι αυτό πρέπει να είναι το ζητούμενο για όλες τις νομοθετικές πρωτοβουλίες της συγκυβέρνησης. Να επιτυγχάνονται εκ των προτέρων συγκλίσεις. Να λαμβάνονται τεκμηριωμένες αποφάσεις. Να μην υπάρχουν αιφνιδιασμοί…     

Αναφέρω συνοπτικά ορισμένες από τις πιο σημαντικές βελτιώσεις όπως προκύπτουν από τις κατατιθέμενες τροπολογίες:

·        Τέθηκαν συγκεκριμένες ασφαλιστικές δικλείδες απέναντι σε μια ενδεχόμενη προσχηματική κατασκευή γηπέδων γκολφ με απώτερο σκοπό την υπερδόμηση τουριστικών κατοικιών σε σύνθετα τουριστικά καταλύματα,

·        Επεκτάθηκε στα σχολάζοντα εντός σχεδίου πόλης και στα ξενοδοχεία τριών αστέρων η δυνατότητα πώλησης και εκμίσθωσης τουριστικών κατοικιών στο πλαίσιο των ξενοδοχείων συνιδιοκτησίας,

·        Εξειδικεύθηκαν οι αρμοδιότητες της Ειδικής Υπηρεσίας Προώθησης και Αδειοδότησης Τουριστικών Επενδύσεων ώστε να περιλαμβάνουν μόνο μεγάλες τουριστικές επενδύσεις σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων και ξενοδοχείων 5 αστέρων, συνολικής δυναμικότητας άνω των 300 κλινών. Έτσι το Υπουργείο αποκτά πιο άμεση εποπτεία τουριστικών επενδύσεων των στρατηγικού χαρακτήρα που συμβάλουν στη βελτίωση της ποιότητας των τουριστικών υποδομών, 

·        Οι τουριστικοί εντεταλμένοι που θα υπηρετήσουν σε χώρες όπου δεν υπάρχει γραφείο του ΕΟΤ θα υπάγονται στον ΕΟΤ και όχι στο Υπουργείο Τουρισμού, όπως αρχικά προβλεπόταν. Έτσι ενισχύονται οι προϋποθέσεις καλύτερο συντονισμό και έλεγχο των ενεργειών προσέλκυσης τουριστών από το εξωτερικό,

·        Η δυνατότητα λειτουργικής ενοποίησης τουριστικών καταλυμάτων επεκτάθηκε και στα μη κύρια τουριστικά καταλύματα της ίδιας μορφής και κατάταξης σε κλειδιά, αντί της αρχικής πρόβλεψης για ενοποίηση μόνο των κυρίων τουριστικών καταλυμάτων. Έτσι και οι ιδιοκτήτες ενοικιαζομένων και επιπλωμένων δωματίων μπορούν να αναβαθμίσουν τις προσφερόμενες υπηρεσίες και υποδομές τους.

·        Δημιουργήθηκε μεταβατική διάταξη για εκείνα τα Σύνθετα Τουριστικά Καταλύματα, η διαδικασία αδειοδότησης των οποίων βρίσκεται σε εξέλιξη κατά τη δημοσίευση του νόμου, ώστε να μπορούν να υπαχθούν στις προβλέψεις του νόμου.

Όπως είπα, κυρία Υπουργέ, κύριοι συνάδελφοι, το νομοσχέδιο δε φιλοδοξεί να λύσει όλες τις εκκρεμότητες της τουριστικής αγοράς. Ειδικά σε ό,τι αφορά την χωροταξική προσέγγιση της τουριστικής ανάπτυξης, είναι πολλά αρκετά αυτά που πρέπει να γίνουν.

Πρώτα απ’ όλα, επείγει μια ολοκληρωμένη δέσμη παρεμβάσεων για την απαγόρευση της εκτός σχεδίου δόμησης. Δεν μπορεί, για παράδειγμα, να δημιουργούμε οργανωμένους υποδοχείς δίχως να λαμβάνεται υπόψη η προηγούμενη πολεοδόμηση.

Χρειαζόμαστε, επίσης, μια διαφοροποίηση των επενδύσεων με κριτήριο το βαθμό κορεσμού της τουριστικής δραστηριότητας ανά περιοχή. Συμφωνούμε με την αναβάθμιση των τουριστικών υποδομών αλλά δίχως να επιβαρύνουμε περιοχές με υπερβάλλουσα συγκέντρωση της προσφοράς, όπως η Βόρεια Κρήτη, η Χαλκιδική ή η ευρύτερη περιοχή της Αττικής. Αυτό σημαίνει ότι θέλουμε συγκεκριμένες κατευθύνσεις για τις τουριστικά αναπτυγμένες περιοχές και πάντα στη λογική της αναβάθμισης του τουριστικού μας προϊόντος.

Γενικά, η υπερπροσφορά σε περιοχές με πυκνή δόμηση και υψηλή τουριστική ανάπτυξη είναι ένα ζήτημα που οφείλουμε να διαχειριστούμε με οξυδέρκεια – ήδη έχουμε αργήσει. Γνωρίζουμε ότι υπάρχει ένα τεράστιο απόθεμα γερασμένων καταλυμάτων τα οποία μπορούμε να «κινητροδοτήσουμε», είτε για απόσυρση, είτε για αλλαγή χρήσης. Εξάλλου, πώς μπορούμε να θέλουμε ανανέωση του τουριστικού προϊόντος δίχως να μεριμνήσουμε για τις υπάρχουσες, παρωχημένες υποδομές;

Είναι επίσης αναγκαίο να αναμορφώσουμε το σύστημα κατηγοριοποίησης των κύριων και μη κύριων τουριστικών καταλυμάτων, την απονομή αστέρων και κλειδιών αντίστοιχα. Και αυτό γιατί το Προεδρικό Διάταγμα που τα περιγράφει έχει ξεπεραστεί προ πολλού από την πραγματικότητα της τουριστικής αγοράς.

Τέλος, πρέπει επιτέλους να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη ειδικών μορφών Τουρισμού. Στο νομοσχέδιο που συζητούμε υπάρχουν δύο άρθρα, για τον Ιαματικό και τον Αλιευτικό Τουρισμό αντίστοιχα. Είναι μια πρώτη απόπειρα να αντιμετωπιστούν κάποια κενά στην υπάρχουσα νομοθεσία. Αλλά δεν πρέπει να σταματήσουμε εκεί. Στον Ιαματικό Τουρισμό υπάρχει πεδίο δόξης λαμπρό, θα έχω την ευκαιρία να πω περισσότερα στην αυριανή συζήτηση. Ένα θεσμικό πλαίσιο για την ανάπτυξη του Αγροτουρισμού και του Τουρισμού Υπαίθρου παραμένει για καιρό στο συρτάρι. Κάνουμε λάθος εάν θεωρούμε τον εναλλακτικό τουρισμός πολυτέλεια! Είναι στρατηγική επιλογή, και για την διαφοροποίηση του Τουρισμού μας και για την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.

Κυρία Υπουργέ, κύριες και κύριοι Συνάδελφοι,

Θέλω να σταθώ επιγραμματικά – θα πω περισσότερα στην επί των άρθρων συζήτηση- στην τροπολογία για τις τουριστικές επαύλεις. Έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια πραγματικότητα απέναντι στην οποία επί χρόνια κλείναμε τα μάτια: την παράνομη μίσθωση ιδιωτικών βιλών σε τουρίστες. Αντιλαμβανόμαστε ότι μια τέτοια νομοθετική ρύθμιση θα ήταν περιττή εάν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί λειτουργούσαν αποτελεσματικά. Γι’ αυτό κα επιχειρείται μια κατ’ ουσία «λειτουργική τακτοποίηση» του φαινόμενου. Με αυτή θέλουμε να περιορίσουμε την παραοικονομία, τον αθέμιτο ανταγωνισμό και τα διαφυγόντα δημόσια έσοδα. Και αυτή η πρωτοβουλία, ασφαλώς, μέλλει να κριθεί στην πράξη.

Κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Αναφέρθηκα στους στόχους που επιδιώκονται μέσα από τις ρυθμίσεις του νομοσχεδίου που συζητούμε. Υπογράμμισα κάποιες βασικές επιφυλάξεις και απαρίθμησα ορισμένες από τις αλλαγές που εισηγηθήκαμε και οι οποίες εκτιμούμε ότι υπηρετούν τη φιλοσοφία του. Και έθεσα κάποια ζητήματα που κατά τη γνώμη μας παραμένουν σε εκκρεμότητα και είναι αντικείμενο μελλοντικών παρεμβάσεων.

Θελήσαμε από την πρώτη στιγμή να έχουμε μια εποικοδομητική συμβολή στο παρόν νομοθέτημα. Και αυτό δεν καθορίστηκε μόνο από το θεσμικό ρόλο του ΠΑΣΟΚ ως έτερου πόλου της συγκυβέρνησης. Η στάση μας ήταν επίσης συνεπής σε ό,τι είχα αναφέρει κατά τη συζήτηση των προγραμματικών δηλώσεων, του Ιούνιο του 2012: είμαστε εδώ για να επισημαίνουμε ότι θεωρούμε λανθασμένο αλλά να υποστηρίζουμε ότι θεωρούμε ότι είναι χρήσιμο για τη χώρα. Και για εμάς, ο ρόλος του «συνεργάτη» είναι πολύ πιο χρήσιμος και παραγωγικός από τον ρόλο του «τιμητή». Γιατί αυτό πιστεύουμε ότι ανταποκρίνεται στην έννοια της «Εθνικής Προσπάθειας» και όχι στη λογική της κομματικής εκμετάλλευσης.

Σας ευχαριστώ.