Από την εποχή του Διαφωτισμού έχει γίνει αντιληπτή η σημασία της διαφάνειας στη δράση της δημόσιας διοίκησης. Στο έργο του μάλιστα «Για την αιώνια ειρήνη», ένας από τους σημαντικότερους διαφωτιστές, ο Immanuel Kant, διατύπωσε μία διαχρονικά επίκαιρη πρόταση που κατά την άποψή του
συμπύκνωνε την αξίωση βάσει της οποίας έκτοτε, θα διαρρυθμιζόταν λειτουργία της δημόσιας σφαίρας των νεωτερικών κοινωνιών: «Κάθε ενέργεια που έχει σχέση με τα δικαιώματα άλλων ανθρώπων και τα αξιώματά της είναι ασύμβατα με τη δημοσιότητα, είναι άδικη».
Μέσω της δημοσιότητας οι Διαφωτιστές συνέδεαν την πολιτική με την ηθική καθώς, η διάκριση δημόσιας και ιδιωτικής χρήσης του λόγου, αποτελούσε ,ανέκαθεν, το σημείο τομής ανάμεσα στην πολιτική πρακτική και το ηθικό καθήκον. Εξάλλου, είχε γίνει αντιληπτό ήδη από τότε, ότι η δημοσιοποίηση των πολιτικών επιλογών ήταν σημαντική όχι μόνο επειδή επέτρεπε στον πολίτη να γνωρίζει τις ενέργειες εκείνων που κατέχουν την εξουσία και συνεπώς να τις ελέγχει, αλλά κυρίως επειδή η δημοσιότητα είναι από μόνη της μια μορφή ελέγχου, είναι ένας τρόπος που επιτρέπει να διακρίνουμε το θεμιτό από το αθέμιτο. Ασφαλώς η δημοσιοποίηση, δεν ταυτιζόταν απαραιτήτως με τη διαφάνεια, ωστόσο αποτελούσε και αποτελούσε ένα από τα σημαντικότερα βήματα προς την επίτευξη αυτής.
Στις σύγχρονες κοινωνίες η διαφάνεια της διοικητικής δράσης είναι επιτακτικότερη από ποτέ. Και ναι μεν, η δημοσιότητα δεν αποτελεί αυτοσκοπό αλλά σίγουρα , στοχεύοντας αυτή στη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή του πολίτη στις αποφάσεις της Διοίκησης, συνεισφέρει σημαντικά στην παροχή δυνατότητας ελέγχου της δράσης της Διοίκησης και του Κράτους, όχι μόνο από τους προβλεπόμενους εσωτερικούς μηχανισμούς ελέγχου αλλά κυρίως από τους ενημερωμένους πολίτες.
Πτυχές της διαφάνειας της δράσης της διοίκησης όπως η διαβούλευση μαζί με την πληροφόρηση και τη συμμετοχή των πολιτών, συγκροτούν το τρίπτυχο της διασύνδεσης των τελευταίων με την εξουσία κι έτσι δίνουν στη λαϊκή κυριαρχία και τη δημοκρατία πρακτική λειτουργία και στον πολίτη που θέλει να είναι ενεργός, ρόλο.
Ταυτόχρονα, η ευρεία δημοσιότητα και η πρόσβαση στην πληροφορία που εξασφαλίζουν πλέον τα νέα μέσα διαδικτυακής επικοινωνίας διασφαλίζουν τη διαφάνεια της κρατικής δράσης και κατ’ αποτέλεσμα την υπευθυνότητα, την ευθύνη και τη λογοδοσία από την πλευρά των φορέων άσκησης της δημόσιας εξουσίας.
Άλλωστε, οι νέες τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών σε συνδυασμό με τη δημοσιοποίηση της δράσης της δημόσιας διοίκησης, ενισχύουν όχι μόνο τη διοικητική αποτελεσματικότητα αλλά και την προστασία και αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων του πολίτη, διευρύνοντας τη δυνατότητά του για συμμετοχή στην κοινωνία, στη λήψη αποφάσεων, για πληροφορία της δράσης της δημόσιας διοίκησης , για έλεγχο τελικά και συμμετοχή στη διαμόρφωση της πολυπόθητης αυτής διαφάνειας της διοικητικής δράσης.
Ίσως περισσότερο από ποτέ, στη κρίσιμη αυτή χρονικά συγκυρία η διαφάνεια και η διαύγεια της διοικητικής δράσης με τη χρήση μάλιστα των νέων πληροφοριακών τεχνολογιών, να είναι καθοριστική όχι μόνο για τη μετάπλαση και μεταμόρφωση του διοικητικού φαινομένου με την προσαρμογή του στα νέα δεδομένα, αλλά κυρίως με την αναδιαμόρφωση της συνείδησης και νοοτροπίας τόσο της διοίκησης όσο και του διοικουμένου, προς μία κατεύθυνση υπευθυνότητας με στόχο την κοινή ωφέλεια .
*Ο Μιχάλης Καρχιμάκης, είναι πρώην Υφυπουργός-Στελέχος του ''Κινήματος Δημοκρατών Σοσιαλιστών''.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου