Το κλίμα απειλεί τον καφέ! Η ποικιλία άγρια Arabica δεν θα μπορεί να ευδοκιμήσει ως τα τέλη του αιώνα

Τον καφέ… καφεδάκι φαίνεται ότι θα πούμε μέσα στις επόμενες δεκαετίες εξ αιτίας της κλιματικής αλλαγής. Νέα μελέτη εκτιμά ότι η ευδοκίμηση της άγριας ποικιλίας Arabica θα είναι σχεδόν αδύνατη στις περιοχές όπου φύεται σήμερα, δηλαδή στην Αιθιοπία και στο Νότιο Σουδάν, με ιδιαίτερα δυσμενείς επιπτώσεις για τις καλλιέργειες σε όλο τον κόσμο.

Ακόμη και αν, σύμφωνα με τα καλύτερα σενάρια, τα καφεόδεντρα δεν εξαφανιστούν εντελώς οι μεταβολές του κλίματος θα επηρεάσουν όπως προβλέπεται έντονα τη γεύση και το άρωμα του καφέ, προαναγγέλλοντας δύσκολες μέρες για το αγαπημένο πρωινό – και όχι μόνο – ρόφημα των περισσότερων ίσως κατοίκων του πλανήτη.

Ο καφές είναι το δεύτερο σε εμπορική κίνηση προϊόν στον κόσμο μετά το πετρέλαιο και η ποικιλία Arabica είναι η πιο «αγαπημένη»: στηρίζει το 70% της παγκόσμιας παραγωγής ενώ το υπόλοιπο καλύπτεται από την ποικιλία Robusta η οποία χρησιμοποιείται κυρίως για την παρασκευή στιγμιαίου αλλά και ελληνικού καφέ. Αν οι πλέον δυσοίωνες προβλέψεις των ειδικών επαληθευτούν, οι οικονομικές συνέπειες θα είναι τεράστιες, ιδιαίτερα για σχετικά φτωχές χώρες που στηρίζουν τις εξαγωγές τους στο συγκεκριμένο εμπόριο.

Δυσοίωνο μέλλον στο… φλιτζάνι

Οι ερευνητές από τους Βασιλικούς Βοτανικούς Κήπους στο Κιου της Αγγλίας και από το Φόρουμ Περιβάλλοντος και Δασών Καφέ (ECFF) στην Αντίς Αμπέμπα της Αιθιοπίας εξέτασαν τη μελλοντική κατανομή των σημερινών φυτειών της άγριας Arabica με βάση τα τρία επικρατέστερα σενάρια για την εξέλιξη του κλίματος σε τρεις χρονικούς ορίζοντες: το 2020, το 2050 και το 2080.

Με βάση το καλύτερο σενάριο είδαν ότι τα κατάλληλα για την ανάπτυξη του φυτού εδάφη θα έχουν μειωθεί κατά 65% ως το 2080. Στο χειρότερο σενάριο, σχεδόν κανένα κατάλληλο έδαφος για την ευδοκίμηση της συγκεκριμένης ποικιλίας καφέ δεν θα έχει απομείνει ως την ίδια χρονιά, αφού η μείωση αναμένεται να φθάσει το 99,7%. Στην εκδοχή αυτή μάλιστα οι συνέπειες θα γίνουν αισθητές πολύ νωρίτερα, αφού εκτιμάται ότι σε ορισμένες περιοχές, όπως το Υψίπεδο Μπομά στο Νότιο Σουδάν, η κατάρρευση θα αρχίσει ήδη από το 2020.

Κάτι τέτοιο από μόνο του δεν σημαίνει φυσικά ότι οι παραγωγοί στον υπόλοιπο πλανήτη δεν θα μπορούν ενδεχομένως να συνεχίσουν τις καλλιέργειές τους ποτίζοντας και διατηρώντας τα φυτά τους σε δροσερές συνθήκες με τεχνητούς τρόπους. Οι ποικιλίες που καλλιεργούν όμως έχουν πολύ μικρότερη γενετική ποικιλία από την άγρια εκδοχή του φυτού, γι’ αυτό και η ύπαρξη του τελευταίου θεωρείται απαραίτητη για την ενίσχυση των φυτειών του πλανήτη και τη θωράκισή τους απέναντι σε ζιζάνια και επιδημίες. Επίσης η αλλαγή των κλιματικών συνθηκών θα έχει γενικότερα δυσμενείς συνέπειες στην ποιότητα των κόκκων του καφέ, στο άρωμα και στη γεύση τους.

Σε αναζήτηση νέων εδαφών;

Στη μελέτη τους, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Public Library of Science ONE» (PLoS ONE) οι ερευνητές αναφέρουν ότι οι προβλέψεις τους είναι μάλλον συντηρητικές, τονίζοντας ωστόσο ότι στόχος τους δεν είναι να κινδυνολογήσουν ή να τρομάξουν το κοινό και τους αρμοδίους, αλλά να τους προετοιμάσουν για μια ενδεχόμενη πραγματικότητα. Προκειμένου να διασωθεί η καλλιέργεια του καφέ παγκοσμίως, θεωρούν ότι θα πρέπει γρήγορα να αναζητηθούν εδάφη σε άλλες περιοχές τα οποία θα είναι κατάλληλα για να φιλοξενήσουν την άγρια Arabica.

Αυτό δεν είναι βεβαίως εύκολο. «Η Arabica μπορεί να υπάρξει μόνο σε ένα πολύ συγκεκριμένο μέρος με έναν πολύ συγκεκριμένο αριθμό άλλων μεταβλητών. Η θερμοκρασία είναι ένας βασικός παράγοντας, επίσης όμως παίζει ρόλο και η σχέση ανάμεσα στη θερμοκρασία και την εποχικότητα – η μέση θερμοκρασία κατά τη διάρκεια της περιόδου των βροχών για παράδειγμα° εξήγησε ο Ααρον Ντέιβις, επικεφαλής των σχετικών με τον καφέ ερευνών στους Βασιλικούς Βοτανικούς Κήπους.

Όπως πρόσθεσε ο ειδικός, η κλιματική αλλαγή συντελείται τόσο γρήγορα ώστε οι φυτείες του καφέ θα πρέπει να μετατοπίζουν τα εδάφη τους κατά 50 μ. ανά δεκαετία αν θέλουν να επιβιώσουν.

tovima.gr